گفتگويي صريح درباره‌ي ازدواج دختران ما با پسراني كه از خارج مي‌آيند و متقاضي ازدواج هستند:
هر دو مقابل من نشسته‌اند و درباره‌ي زندگي زناشويي با هم گفتگو مي‌كنند. پسر از خارج آمده و دختر بزرگ‌شده‌ي وطن است. مي‌خواهند بدانند كه چرا رابطه و پيوندي را كه براي بنيان نهادن زندگي زناشويي آغاز كرده‌اند، به بن‌بست رسيده است. من هم سراپا گوش هستم.

دختر مي‌گويد: «حدود يك ماه است كه او از خارج آمده است. همديگر را ديده‌ايم. پيش از اين نيز با هم گفتگوي تلفني داشته‌ايم. در هر زمينه‌اي به تفاهم رسيده‌ايم. من نه مهر مي‌خواهم و نه هيچ چيز ديگر. حاضرم در يك دفترخانه به عقد دائم او درآيم و زندگي شيرين زناشويي را شروع كنيم. مشكلي نمي‌بينم. ولي نوعي ترديد در ذهن او وجود دارد، نوعي ترس يا واهمه. گويي از زندگي مشترك مي‌ترسد. آدم شرافتمندي است كه همه‌ي اينها را به من مي‌گويد. خيلي دوست داشتم اين معضل پيش شما مطرح بشود تا بفهمم موضوع چيست. در اين تصميم‌گيري حسابي كلافه‌ شده‌ام.»

پسر آرام و متين نشسته و به حرف‌هاي دختر گوش مي‌دهد. انگيزه‌اي براي پاسخ در او نمي‌بينم، انگيزه‌اي كه او را به گفتن تحريك كند.

پس دختر همچنان ادامه مي‌دهد: «اگر بنا باشد ازدواج كنيم، لازم است كه او بيايد و مرا از خانواده‌ام به طور رسمي خواستگاري كند. به هر حال در ايران رسم و رسومي هست و بايد كم و بيش رعايت شود، ولي او نمي‌خواهد با كسي برخورد داشته باشد. مي‌گويد اين يك رابطه بين ماست و نمي‌خواهم ديگران در آن مداخله كنند. خود ما هستيم كه همديگر را انتخاب مي‌كنيم. اين درست است، ولي به هر جهت پدر و مادر ما سنتي هستند. در ضمن، نظر آنان نيز شرط است. خلاصه نمي‌دانم چه بايد كرد.»
پسر همچنان ساكت است.

از او مي‌پرسم: «نظر شما درباره‌ي اين وصلت چيست. دوست داريم نظر شما را هم بدانيم. آيا به واقع قصد ازدواج داريد؟»
جوان مي‌گويد: «بله، وقتي در آلمان بودم، دوست داشتم ازدواج كنم. البته اغلب دوستانم ازدواج كرده و پس از مدتي كارشان به طلاق و جدايي كشيده است. براي همين هميشه براي من اين سوال مطرح بوده كه چرا ازدواج‌ها در آلمان به طلاق منتهي مي‌شود؟ تا حدودي هم به نتيجه رسيده بودم، ولي هيچ‌وقت خودم در اين راه پا نگذاشته بودم، تا اينكه به معرفي يكي از اقوام، تلفني با اين خانم آشنا شدم. اكنون كه در ايران هستم مراوده‌اي با هم داشته‌ايم و در اين رفت و آمدها متوجه چيزهايي شدم كه براي شما توضيح مي‌دهم. نمي‌دانم ازدواج از اين نوع به خودي خود خوب است يا بد. ولي اين را مي‌دانم كه محدود كننده‌ي آزادي‌هاي من است. اين را هم بگويم كه من آدم ولنگار و يا خوشگذراني نيستم ولي به آزادي‌هاي خود خيلي اهميت مي‌دهم، در واقع به فرديت خود خيلي اهميت مي‌دهم. در ايران متوجه شدم كه با ازدواج بايد پاسخگوي چند نفر باشم. دليلي براي اين پاسخگويي نمي‌بينم. در ضمن من راهم را در زندگي رفته‌ام، اكنون اين خانم است كه بايد از صفر آغاز كند. من چرا بايد تاوان اين حركت را بدهم؟ آزادي خود را محدود كنم كه چه بشود؟ در اين ازدواج چه دستاوردي نصيب من مي‌شود؟ جز اينكه يك طلبكار و مدعي به زندگي من وارد مي‌شود. اين را هم اضافه كنم كه روي سخنم با اين خانم به خصوص نيست. ايشان بسيار روشن ‌بين هستند و از نظر من در بسياري از مسائل، تفاهم كاملي بين ما به وجود آمده است، ولي در آخر من به كجا مي‌رسم؟ وقتي مي‌خواستم تصميم نهايي خود را بگيرم از خودم پرسيدم براي چه ازدواج كنم ولي نتوانستم پاسخ قانع‌كننده‌اي به خود بدهم. انگيزه‌ي جنسي در ازدواج براي من در درجه‌ي آخر اهميت است، آنچه براي من مهم است اين است كه خلوت من به هم نخورد، ولي با ازدواجي كه در پيش دارم، اين خلوت را براي هميشه از دست مي‌دهم. در ايران متوجه اين حقيقت شدم كه رابطه‌ي زناشويي گرمي بين زوج‌ها نيست. همه درگير مشكلات بچه‌هاي خود هستند. من بچه نمي‌خواهم. اين خانم هم با من موافق است. خوب وقتي من بچه نمي‌خواهم براي چه بايد ازدواج كنم. از كجا معلوم است كه اين خانم چند ماه ديگر سرد نشود. من از امروز بايد نگراني‌هاي آينده را در ذهنم مرور كنم.

براي من آزادي فردي خيلي مهم است. اينكه كي از خواب بيدار بشوم، چه لباسي بپوشم، چه كتابي بخوانم، با چه كساني معاشرت كنم، با چه كساني كار كنم و نظاير اينها. دوست ندارم يك منتقد را وارد زندگي خودم بكنم. من تعريف سنتي زندگي را قبول ندارم. دوست دارم مستقل باشم. در ايران متوجه شدم كه همه‌ي خانم‌ها در مورد شوهران خود مدعي هستند. در واقع طلبكارند. مرد اين طلبكار را به خاطر ملاحظاتي وارد زندگي خود مي‌كند كه اين ملاحظات را من ندارم. براي چه يك طلبكار - هرچند روشنفكرش - را وارد زندگي خود بكنم. از اين رو وقتي در مرحله عمل قرار گرفتم، از ازدواج به سبك ايراني منصرف شدم. البته اين نوع ازدواج را كه نتيجه‌ي شرايط عيني و ذهني جامعه ماست نفي نمي‌كنم، تا وقتي كه جامعه به صورت سنتي و پدرسالارانه اداره مي‌شود، اين نوع ازدواج‌ها مانعي ندارند. من تخريب استعداد زن و مرد را در اين نوع ازدواج‌ها ديده‌ام، اينكه هر دو سوهان روحي هم مي‌شوند، اينكه هر دو مانع حركت هم مي‌شوند. متاسفانه خانم‌ها بيش‌تر مانع حركت مردان مي‌شوند، چرا كه محدوديت‌هاي طاقت‌فرسايي بر زن ايراني تحميل شده كه نمي‌تواند تحمل كند، مي‌شكند و مي‌خواهد اين شكستن‌ را با مرد تقسيم كند و يا او را در ناكامي‌هاي خود شريك كند. من دليلي نمي‌بينم كه زير بار اين شكستن‌ها بروم. زن ايراني اگر مي‌تواند بايد خود را از اين موقعيت‌ تاريكي كه در آن قرار گرفته است خلاص كند.

در ايران متوجه شدم كه اكثر دخترها مشكلات عصبي دارند و اين به جامعه‌اي كه در آن زندگي مي‌كنند برمي‌گردد. بشدت از مرد متنفرند، احساس ضعف و حقارت مي‌كنند و بسيار وازده‌اند. دختران ايراني از همه‌چيز محرومند. موجوداتي هستند كه بايد به خاطر پاسخ گفتن به نيازهاي اوليه‌شان حرص و جوش بخورند و از همه حرف بشنوند. يادم نمي‌رود، در فروشگاهي خريد مي‌كردم كه دختربچه‌ي معصومي وارد فروشگاه شد تا آدامس بخرد. مسوول صندوق، او را كه دختر كوچكي بود به خاطر اينكه به اصطلاح او پوشش نامناسبي داشت با تشر از آنجا بيرون كرد. دخترك مانده بود كه موضوع چيست؟! وقتي يك فروشنده به خودش اجازه مي‌دهد  با يك بچه‌ي معصوم اين‌گونه رفتار بكند، حساب كساني كه قدرت در اختيار دارند معلوم است. وقتي به فروشنده اعتراض كردم، با حرف‌هاي نامربوطي روبرو شدم.

راستش را بخواهيد در درون گريه مي‌كردم كه چرا بايد فروشنده‌اي به خودش اجازه بدهد كه به يك دختربچه‌ي كوچك كه از دنيا فقط عشقش را مي‌شناسد و هنوز با زندگي پر از عقده و گره‌ي ما بزرگ‌ترها آشنا نشده، اين‌گونه بدرفتاري كند؟! اين دختر از كودكي هر وقت چهره‌ي مردي را ببيند كه مثلا ريش دارد بايد بهراسد. اينها را براي فروشنده توضيح دادم و به او گفتم حق ندارد در حقوق و تكاليف مردم دخالت كند. به من خنديد و گفت: «خدا پدرت را بيامرزد! مثل اينكه از فرنگ آمده‌اي، اگر خيلي ناراحتي لازم نيست خريد بكني، برو بيرون!» ياد قرون وسطا افتادم. نمي‌دانم چه بگويم. همين قدر مي‌دانم كه از نظر فكري با مردمي كه اينجا زندگي مي‌كنند فاصله‌ي زيادي دارم. هرگز به خود اجازه نمي‌دهم كه يك بچه‌ي معصوم را به هر شكلي ناراحت كنم. اين فقط از كساني برمي‌آيد كه هنوز از مرحله‌ي بدوي و سنتي خارج نشده‌اند و به عواطف و احساسات بچه‌ها احترام نمي‌گذارند، سرشان توي حساب و كتاب زندگي نيست و مثل ماشين برنامه‌ريزي شده زندگي مي‌كنند. چيزي را بد يا خوب ياد گرفته‌اند و مثل طوطي به ديگران منتقل مي‌كنند.

دختري كه از كودكي بايد از بقال سر كوچه هم حرف بشنود، پايان ماجرايش چه مي‌شود؟ يك موجود توسري خورده بار مي‌آيد و احساس حقارت و كهتري را از بچگي تجربه مي‌كند. پدر هم با او همين رفتار را دارد، مادر و برادر هم با او همين رفتار را دارند. اين دختر به زندگي مخفي و پنهاني متوسل مي‌شود. همين زندگي مخفي و ناآشكار است كه در او ترس و اضطراب ايجاد مي‌كند. در نتيجه، فرسودگي زودرس به سراغ او مي‌آيد. جامعه وقتي تمايل به پنهان‌كاري را در بچه‌ها پرورش مي‌دهد، يك نسل را قرباني مي‌كند و چه بسا نسل‌هايي را قرباني مي‌كند. اين حقيقتي است كه من در اين يكي دو ماه كه در ايران هستم ديدم.

خلاقيت و قوه‌ي ابتكار بچه‌ها ضايع مي‌شود. در جامعه‌اي كه ترس به شكل‌هاي مختلف بروز كند، سلامتي رواني افراد به خطر مي‌افتد و آدمي موجود له شده و شكسته‌ به حساب مي‌آيد. من همه‌ي اينها را ديدم، خيلي چيزهاي ديگر هم ديدم. اين است كه تصميم گرفتم تنها زندگي كنم. نمي‌خواهم موجودي را با خود به خارج ببرم كه از عالم و آدم طلبكار  است، دختر ايراني خيلي طلبكاري دارد و با مرد به صورت يك مدعي رفتار مي‌كند. اين روزها خيلي حرف‌ها از خانم‌ها در ارتباط با شوهرانشان شنيدم. هنوز دختر ايراني نمي‌داند كه يك موجود مستقل است و مشكلات خودش را بايد خودش حل كند. من به يك موجود مستقل و قائم به ذات و متكي به خود نياز دارم. موجودي كه احساس شخصيت بكند. نه اينكه هرچه در زندگي خانوادگي كم آورده، در زندگي زناشويي جستجو كند و از مرد بخواهد. در ايران زن را آويزان مرد ديده‌ام، اينكه چرا ما را بيرون نمي‌بري يا مسافرت نمي‌بري؟! زن در ايران حكم بچه را دارد. همه‌اش متقاضي است و اين تقاضاها را براي مرد مطرح مي‌كند؟! البته مرد سنتي در مورد اين حرف‌ها چون و چرا نمي‌كند و شايد زندگي كم و بيش راحتي هم داشته باشند، ولي من اين حرف‌ها را نمي‌فهمم. مثلا خانمي شكايت مي‌كرد كه شوهرش به او بي‌توجه است. از او پرسيدم بي‌توجه بودن يعني چه؟ مي‌گفت: «وقتي بيرون هستيم شوهرم با ماشين دنبال ما نمي‌آيد. از منزل دوستانم كه مي‌آيم بايد تاكسي بگيرم.» به او گفتم: «شوهر شما مگر راننده‌ي آژانس است؟» براي من اين نحوه‌ي زندگي مصيبت است، زن بگيرم كه بروم دنبالش، يعني حكم راننده تاكسي را پيدا كنم! وقت من صرف امور ديگر مي‌شود. بردن و آوردن زن كار راننده تاكسي يا اتوبوس است و به شوهر ارتباطي ندارد. خلاصه مي‌دانم كه با فرهنگي كه در آن زندگي كرده‌ام فاصله گرفته‌ام و اين را هم بگويم كه از زندگي فعلي خود خشنودم. فرديت در اين زندگي محترم است و انسان مي‌تواند در اين آزادي شكوفا بشود. دلايل انصراف خودم را به اين خانم گفته‌ام.

ايشان از همين حالا معترضند كه چرا من يكي دو هفته وقت ايشان را گرفته‌ام. به ايشان مي‌گويم يكي دو هفته است كه با شما از نزديك آشنا شده‌ام، شما را به بهترين رستوران‌هاي تهران دعوت كرده‌ام، خداي ناكرده دست از پا خطا نكرده‌ام و هيچ‌گونه توقعي خارج از عرف و سنت و مذهب نداشته‌ام، اعتراض شما ديگر براي چيست؟ ببينيد هنوز هيچ اتفاقي نيافتاده من زير سوال رفته‌ام! اين خانم مدعي است كه حرف‌هاي مرا مي‌فهمد، ولي وقتي به رستوران مي‌رويم كه غذا بخوريم متوجه مي‌شوم كه يا من بايد مثل بچه با ايشان رفتار كنم و يا ايشان. در جامعه‌ي ما مرد مانع حركت زن است و او هم به طور ناخودآگاه مانع حركت مرد شده است. براي من اين‌گونه زندگي دشوار، بلكه غيرممكن است. نمي‌دانم در اين عمر كوتاه چقدر بايد خود را با اصولي كه قبول ندارم تطبيق بدهم. دوست دارم از فرديت خود محافظت كنم. دوست دارم با فرديت خود زندگي كنم، دوست دارم حريمي را كه براي خود به وجود آورده‌ام پاس دارم. مي‌ترسم اين خانم - كه دختر خوبي هم هست و من براي ايشان احترام قائلم- وارد زندگي من بشوند و همه چيز خراب شود. من آرامش و آزادي خود را دوست دارم، حتي دوست ندارم كسي در سليقه‌ي من نسبت به امور خانه‌ام مداخله كند. اينها را اينجا فهميدم. نكته‌ي ديگري كه باز مرا مي‌ترساند، اين است كه تلقي زن نسبت به مرد در اينجا طور ديگري است و البته گناهي هم نيست.

مثلا اين خانم بارها از مردان بي‌وجداني صحبت كرده كه ازدواج كرده‌اند و رفته‌اند تا مقدمات ويزاي خانم را مهيا كنند و ديگر از آنان خبري نشده است. من اين مردان را بي‌وجدان نمي‌دانم. ممكن است يكي بين آنان بي‌وجدان بوده، ولي اين مردان وقتي دوباره به غرب پا گذاشته‌اند، تازه متوجه آزادي و حرمت خود شده‌اند و از ازدواج سنتي ترسيده‌اند. از اينكه بخواهند مسووليت كسي را به عهده بگيرند و بخواهند پاسخگوي چند نفر بشوند ترسيده‌اند. رابطه‌ي زن و مرد در غرب آسان است. در اينجا وقتي مي‌خواهيد ازدواج كنيد، بايد پاسخگوي پدر و مادر و خواهر و اقوام دختر باشيد. براي چه، من اين را نمي‌فهمم؟! چه دليلي دارد كه انسان خود را بي‌جهت در مقابل خيل عظيمي از اشخاص ببيند؟ نمي‌دانم متوجه مي‌شويد يا نه؟! رابطه‌ي زناشويي به عقيده‌ي من مثل آب روان است، مرد را در فشار نمي‌گذارد. زن بايد آن‌قدر مستقل بار آمده باشد كه ديگران براي نگهداشتن او نخواهند از مرد تعهد بگيرند. باور كنيد از همين الان احساس گناه مي‌كنم.

ترسم از اين است كه يك روز با اين خانم كنار نياييم و ناگزير به طلاق بشويم و من كفاره‌ي گناهاني را كه مرتكب نشده‌ام پس بدهم. مي‌ترسم يك پرونده‌ براي من درست بشود و نتوانم به سرزمين اجداديم رفت و آمد كنم. رابطه‌ي زناشويي در اينجا، براي ما كه در خارج زندگي مي‌كنيم يك معماي خيلي پيچيده است. دوست ندارم به خاطر رابطه‌اي كه دو سر دارد، صدنفر مدعي پيدا كنم. باور كنيد تعادل روحي من - كه هنوز هيچ خبري نشده - به هم ريخته است. نخستين بار است كه راحت حرف مي‌زنم و از شما متشكرم كه خوب به حرف‌هاي من گوش مي‌دهيد. شما نمي‌دانيد كه به خاطر اين رابطه چه پرس‌وجوهايي از من كرده‌اند. ديگر خسته شده‌ام. با خودم عهد كردم كه هرگز ازدواج نكنم. البته ازدواج از اين نوعش را مي‌گويم. نكته‌ي ديگري كه در اينجا متوجه شدم اين است كه اول ازدواج مي‌كنند بعد دنبال تفاهم مي‌گردند.

وقتي دو نفر عهد زناشويي بستند و بعد متوجه شدند كه با هم نمي‌خوانند، چه مي‌كنند؟ اعصاب يكديگر را مي‌فرسايند. به خاطر هزاران ملاحظه كوتاه مي‌آيند ولي فرسوده مي‌شوند. كجاي دنيا دو كه نفر ازدواج مي‌كنند و مي‌خواهند عمري با هم زندگي كنند، سعي نمي‌كنند با هم خوب آشنا بشوند؟! امروز ديگر ازدواج به صورت سنتي ممكن نيست. جامعه- حتي جامعه ايران - وارد مرحله‌ي مدرني شده است. مگر مي‌توانيم از تاثير رسانه‌هاي خبري و اطلاعاتي و ماهواره‌اي مصون بمانيم؟ همه در معرض اين اطلاعات هستند و به طور ناخودآگاه از آنها تاثير مي‌پذيرند. اين است كه من جواناني را كه در اينجا ازدواج مي‌كنند و پس از رفتن، ديگر سراغي از زنشان نمي‌گيرند ملامت نمي‌كنم و مجرم نمي‌دانم. البته عملشان را ناشي از ناآگاهي مي‌دانم. ناشي از شرايطي مي‌دانم كه با آن روبرو مي‌شوند و مي‌هراسند. دنياي سنت به هم ريخته است. امروز ديگر نمي‌شود با فرمول‌هاي گذشته ازدواج كرد. اين ازدواج‌ها زود منجر به جدايي مي‌شود. از هزاران دختري كه در ايران ازدواج مي‌كنند، بيش از نيمي از آنان پس از رسيدن به خارج از كشور مطلقه مي‌شوند.»

پسر ساكت مي‌شود و دختر هاج و واج به او نگاه مي‌كند. از من مي‌خواهند كه حرفي بزنم ولي نمي‌دانم چرا لبانم از هم باز نمي‌شود.
به دختر مي‌گويم: «‌دنياي اين پسر با دنيايي كه شما در آن زيسته‌ايد فرسنگ‌ها فاصله دارد. تلقي ايشان نسبت به زندگي با تلقي شما فرق مي‌كند. اينكه كدام درست مي‌گوييد بحث ديگري است. اول بايد دنياهاي همديگر را درك كنيد. البته اضافه مي‌كنم كه درك دنياي اين پسر، براي دختر دشوار و بلكه ناممكن است. جهان از نظر فكر و انديشه و الگو و ارزش تغيير كرده است. در اين ميان عده‌اي قرباني مي‌شوند. هركس به بينش و بصيرت نرسد بايد تاوان ناآگاهي و عدم‌شناخت خود را بدهد. آنچه مهم است اين است كه ما با دنياها، انديشه‌ها، تلقي‌ها و الگوهاي ديگر و نيز حقوق انساني، به دور از هرگونه پيش‌داوري و قضاوت آشنا بشويم. تفاهم و رستگاري در اين آشنايي‌ها نهفته است.»

به دختر مي‌گويم كه اين جوان در دنياي ديگري پرورش يافته و نمي‌تواند با انديشه‌هايي كه ما داريم راه خود را عوض كند. همين كه ما انتظار داريم كه او خود را با «سبك زندگي ما» تطبيق دهد، تجاوز به حقوقي است كه او در غرب آموخته است. تنها انتظاري كه من از شما دارم اين است كه زمينه‌ي عيني و ذهني انديشه‌هاي خود را شناسايي كنيد، در اين شناسايي است كه حقيقت روشن مي‌شود. شما در صورتي مي‌توانيد با اين آقا ازدواج كنيد كه از استقلال فردي - چه به عنوان زن و چه به عنوان مرد - دركي داشته باشيد، در غير اين صورت خيلي زود سرخورده مي‌شويد.»

همه مي‌دانند كه استرس دائم انسان را بيمار مي‌كند. چيزي كه خيلي‌ها نمي‌دانند اين است كه استرس مي‌تواند رابطه بين زن و مرد را نيز ويران كند. البته متخصصان معتقدند كه فشارهاي غيرمعمول (اضطراب‌هاي اجتماعي) هم باعث از بين رفتن عشق مي‌‌شود.

وقتي مي‌شنويم كه رابطه بين يك زوج از هم پاشيده، آن‌ها از هم جدا مي‌شوند؛ اولين دليلي كه به ذهن ما مي‌رسد، اين است كه شايد آن‌ها مناسب هم نبودند و با هم تفاهم نداشتند و يا رابطه جنسي آن‌ها با هم خوب نبود و يا گذشته تربيتي و اختلاف فرهنگي عامل اين جدايي است.

كمتر به اين مورد توجه شده كه استرس زيادي باعث از هم پاشيدن رابطه دو نفر مي‌گردد. البته نه استرس خود رابطه، بلكه فشارهاي موجود در خارج از رابطه و فشارهاي اجتماعي و روزمره زندگي.

مؤلفان كتاب جديد به نام «زن و مرد در استرس، چاپ آمريكا بررسي مي‌كند كه چه نقشي عوامل خارجي در جدايي و طلاق ايفا مي‌كنند. زماني كه يك زوج براي اولين بار بچه‌دار مي‌شوند و يا خانه و يا يك ماشين جديد گران‌قيمت خريده، زير بار قرض‌هاي سنگين مي‌روند. يا يكي از آن‌ها يك‌باره اخراج، بيكار و خانه‌نشين مي‌گردد و يا بچه بيمار شده و نياز به درمان و پرستاري بلند‌مدت پيدا مي‌كند و مسائل ديگر كه هر يك از آن‌ها عاملي براي ايجاد استرس در رابطه بين دو نفر كافي است. به اين عوامل، فشارها و مسائل ديگري نيز اضافه مي‌شوند كه در يكي دو دهه گذشته رشد زيادي داشته، زائيده زندگي مدرن صنعتي است. در كتابي كه به آن اشاره شد، يكي از اساتيد روانشناس در يكي از مقاله‌هاي آن كتاب مي‌نويسد: «به دليل تحولات شديد اجتماعي موجود و وارونه شدن گروه سني جمعيتي، امروزه عوامل بيشتري نسبت به گذشته وجود دارند كه باعث استرس هستند. امروزه كار كردن زنان در جامعه به امري بديهي تبديل شده، كه باعث زندگي دوگانه در جامعه و خانواده شده است. رسيدگي و پرستاري از والدين و فشارهاي اقتصادي از ديگر عوامل هستند كه افراد مجبور به گرفتن شغل دوم و سوم مي‌كنند.»

عوامل اجتماعي كه باعث راحت‌تر تحمل كردن اين اضطراب‌ها مي‌بودند، كم شده‌اند: افراد وقت كمتري براي دوستان، براي تفريح‌هاي ديگر و يا براي مسافرت دارند. در نتيجه فشار به شريك زندگي بيشتر مي‌شود و در صورتي كه روش برخورد با اين مسئله منطقي و مثبت نباشد و اين فشارها طولاني‌مدت باشند و عوامل استرس‌زاي ديگري به آن‌ها اضافه شوند ديگر وضعيت از كنترل خارج شده، نارضايتي از رابطه زناشويي را افزايش مي‌دهد، در نتيجه خطر جدايي و طلاق افزايش مي‌يابد.

روان‌شناسان بين انواع استرس فرق مي‌گذارند:
1ـ استرس غيرقابل كنترل (مانند حوادث غيرمترقبه)
2ـ استرس قابل كنترل (مانند بحران‌هاي مالي)
3ـ استرس‌هاي ناشي از مسائل حاد (مانند بيماري و يا مرگ نزديگان).
يك گروه محقق سه نفره، در يك بررسي طولاني متشكل از 172 زوج، رضايت آن‌ها را از زندگي مشترك در شرايط استرس‌ مزمن (دائمي) و استرس حاد مورد بررسي قرار داده، به اين نتيجه رسيده‌اند كه: به طور كلي درجه رضايت از زندگي زناشويي در همه زوج‌ها به طور ممتد تحليل مي‌رود.
استرس روزمره مثلاً به واسطه تربيت بچه‌ها، مسائل اقتصادي و يا فشار شغلي افزايش مي‌يابد. استرس‌هاي از نوع حاد هم به همين ترتيب تأثيري منفي در زندگي دارند، به خصوص وقتي كه همزمان با نوع ديگر استرس باشد.
نتايج ديگر بررسي فوق اين است كه هر چه درجه استرس مزمن و مقطعي بيشتر باشد، به همان نسبت نارضايتي از زندگي زناشويي و آمادگي براي دعوا و نزاع بيشتر است. به‌خصوص كه مسائل خارج از زندگي خانوادگي به آن‌ها اضافه شود. به همين ترتيب ادامه استرس‌هاي حاد باعث مي‌شوند كه افراد با هم فاصله گرفته، كمتر با هم بحث و صحبت كنند و اغلب بحران‌هاي روحي و جسمي را ايجاد كنند. اگر زوجين موفق به مهار و غلبه به اين نوع استرس شوند رضايت از زندگي مشترك نيز بيشتر مي‌گردد.

حال اين سؤال مطرح مي‌گردد كه طرفين (زن و مرد) چگونه با استرس كنار آمده، براي حل آنچه راهي را انتخاب مي‌كنند. معتبرترين تئوري‌ موجود از «ريچارد لازاروس» است كه او مي‌گويد دو نوع برخورد براي حل استرس را در زن و مرد مشاهده كرده است: 1ـ تمركز يافتن و پيدا كردن راه‌حل مسئله 2ـ برخورد احساسي با مسئله كردن، در اين مورد موضوع مهم جست‌و‌جوي حمايت‌هاي احساسي از ديگران است. تحقيقات نشان داده‌ است كه اكثر خانم‌ها دنبال روش دوم (حمايت عاطفي) و مردها پيرو راه اول (يافتن راه حل مسئله = برخورد منطقي) هستند.
راه‌حل سومي كه از گروه محققان مطرح مي‌شود «روش برخورد منطقي و متمركز در رابطه زن و مرد» نام گذاشته شده است. در اين روش زن و مرد آگاهانه و بعضاً ناخودآگاه به صورت تيمي با هم واكنش نشان مي‌دهند ـ يعني عكس‌العمل متقابلاً تحت تأثير همديگر و نوع برخورد آن‌ها با مسائل به طور مشترك تعريف و راه‌گشايي مي‌شود. يك نمونه چنين برخوردي با مسائل، زماني است كه يكي از طرفين بيمار است، در اين شرايط طرف ديگر سعي مي‌كند با كنترل احساسات و حالات خود نسبت به بيماري شريك زندگي خود، او را متوجه ترس و نگراني‌هاي خود نكرده، به اين وسيله براي او كمكي باشد تا با بيماري خود مقابله كند و در اين شرايط شخص بيمار بهتر مي‌تواند درد و ناراحتي خود را تحمل كند و طرف ديگر را از نگراني‌ها خارج كند. (معروف به واكنش زنجيره‌ايي).

واكنش زنجيره‌ايي درست، شرط موفقيت زندگي زن و مرد است و اينكه آيا آن‌ها در شرايط بحراني (استرس) بيشتر با هم متحد مانده، يا بيشتر با هم نزاع مي‌كنند. «گاي بوودن‌مان»، روان‌شناس سويسي، مي‌نويسد كه زوج‌هاي راضي از هم، در موارد بحراني متحدالعمل رفتار كرده، شرايط همديگر را درك مي‌كنند و كمتر يكديگر را مورد انتقاد قرار داده، و به‌طور عملي كمك مي‌كنند و مسئوليت‌هايي را قبول كنند كه قبلاً نمي‌كردند.

زوج‌هايي كه ازدواج آن‌ها به جدايي مي‌كشد، معتقدند كه رفتار زوج آن‌ها در شرايط بحراني منفي بوده است و او فقط به مسائل خود توجه داشته، يا خودگرا عمل مي‌كند به جاي اينكه در زندگي دو نفره اينتگرال باشد. «بودن‌مان» فقط با شنيدن گزارش عملكرد زوجين در شرايط بحران مي‌تواند با دقت 73 درصدي پيش‌بيني كند كه آيا آن‌ها به بحران خود غلبه كرده، يا از هم جدا مي‌شوند. اعتماد متقابل در اين ميان نقش به‌سزايي براي زوجين ايفا مي‌كند.
اعتماد يعني اينكه: يكي از زوجين بتواند روي اين مسئله حساب كند كه در مواقع بحراني طرف ديگر حامي و معتمد او است يا نه؟ اين نوع اعتماد تضمين كيفيت و استقامت يك رابطه است. زوج‌هايي كه اعتماد ركن اصلي رابطه آن‌ها است، دليلي براي كنترل كردن رفتار ديگري نمي‌بينند. آن‌ها از مواردي كه ناخوشايند باشد به راحتي گذشت مي‌كنند. حتي اين نوع اعتماد و به نوعي رفاقت بين طرفين، مي‌تواند عامل باشد براي يكي از طرفين كه در محيط نابسامان و با تجاربي بد پرورش يافته، در مقابل طرف ديگر، واكنش‌هايي پسنديده و آرام از خود نشان دهد به‌طوري كه در ديگري حس امنيت ايجاد شود.
البته ايجاد يك چنين حس اعتمادي، بستگي به رفتارهاي طرفين دارد. چون فقط زماني كه واكنش همسر در موقعيت‌هاي استرس به نوعي مثبت، و در طرف ديگري تأثير بگذارد، اين يكي مي‌تواند رفتاري متناسب نشان دهد چون حس حمايت در او ايجاد مي‌شود.

راه ديگر مقابله زن و مرد با موقعيت‌هاي بحراني، در اين است كه آن‌ها متحد در حرف و عمل باشند (حس «ما» ـ يكي بودن ـ داشته باشند). يعني مسئله پيش آمده در زندگي را (استرس از هر نوع كه باشد) به عنوان موضوع مشترك ببيند و نه مشكل نفر ديگر؛ مثلاً نگويند: به من چه كه تو مريضي يا بيكاري يا كسي تو فوت كرده و غيره. اگر اين «حس ما» در رابطه به وجود آيد، آن‌وقت براي زن و مرد غلبه با استرس كاري آسان و شدني خواهد بود.
در كشورهاي مختلف اروپايي، براي كمك به زوج‌هايي كه در بحران به سر مي‌برند، روش‌ها و مراكز مختلفي ايجاد شده، كه در اين مراكز به روش‌هاي گوناگون به آن‌ها آموزش داده مي‌شود، كه چگونه به موضوعاتي كه عامل بحران هستند برخورد كنند. به خصوص سعي مي‌شود به آن‌ها ياد داده شود، چگونه با ايجاد ارتباط متقابل، موفق شوند، همديگر را تحت تأثير قرار داده، از هم حمايت كنند.

روش به اين نوع است كه بعضي از برنامه‌ريزان با روش نقش بازي كردن و گروه ديگر با ضبط صداي زن و مرد و پخش آن براي طرف ديگر، سعي مي‌كنند به آن‌ها نشان دهند كه چه انتظاراتي از يك رابطه خوب براي همسران وجود دارد و تا چه حد آن‌ها، توان برآورد آن‌ها را دارند. و كمبودها در كجا احساس مي‌شود. تجربه نشان داده، كه بعضي وقت‌ها حتي اگر يكي ميل به كمك به ديگري و درك مسائل را داشته باشد، اين كار درست انجام نمي‌گيرد و از طرف مقابل درك نمي‌شود. اين مراكزز به همين دليل سعي مي‌كنند آموزش دهند كه چگونه يكي از زن و مرد به نحو احسن قادر باشد نيازها و خواسته‌‌هاي همسر كمك واقعي كند تا از مراحل بحران خارج شود.
در خاتمه اين مقاله، به پيشنهاد يك روان‌شناس مدرس در دانشگاه فرايبروگ سويس كه براي زن و مردهايي كه در بحران هستند نسخه‌ايي تجويز كرده، راه‌حل نشان داده است، اشاره خواهد شد.

عليه استرس چه مي‌توان كرد؟
چند پيشنهاد براي مقابله با استرس در زندگي:

1ـ ترسيم ستوني موارد استرس‌زا به صورت آماري
در اين روش به زن و مرد پيشنهاد مي‌‌شود كه موضوعاتي را كه عامل استرس هستند مشخص نموده بر حسب شدت استرس ايجاد شده، آن را به صورت ستوني در يك جدول ترسيم كنند. هر چه طول ستون بيشتر باشد شدت بحراني بودن موضوع بيشتر است. در اينجا پيشنهاد مي‌شود، ستون مواردي كه خيلي بحراني نيستند تا آنجا كه مي‌شود تا نيمه بيشتر ترسيم نكند. اين موضوع بايد از طرف هر يك از زن و مرد به صورت مستقل انجام شود، بعد بايد جدول ترسيم شده را با هم مقايسه و در مورد موضوعات بحث و گفت‌و‌گو كرد. توضيحاً بايد اشاره شود كه موضوع استرس‌زا مي‌تواند راجع به بچه، فاميل، بيماري، مالي، روابط اجتماعي و يا هر موضوع ديگر باشد.

2ـ استرس همسر خود را ببينيد و جدي بگيريد
بروز استرس، مي‌تواند به صورت‌هاي گوناگون خود را نشان دهد: الف‌ـ در كلمات مانند ابراز حس استرس يا شك به خود يا متهم كردن خود. ب‌ـ لحن صدا (عصبي، مردد، بلند يا بي‌صبر). ج‌ـ بدون هيچ صدا مانند لرزش دست، نداشتن حضور (ذهني) سرد بودن دست و امثال آن. خود و همسرتان را بسنجيد و به علائمي كه در مواقع استرس از خود نشان مي‌دهيد، توجه كنيد و در مورد آن‌ها با هم صحبت كنيد.

3ـ با همديگر صحبت كنيد سكوت كمك نمي‌كند.
سوءتفاهم در موارد استرس بسيار آسان پيش مي‌آيد، به همين دليل بايد حتما با هم حرف بزنيد: با هم صادق باشيد و حرف دلتان را به هم بزنيد، هنگام زدن از حسي كه داريد از اضطراب خود با هم حرف بزنيد، مشاهده كنيد كه چه چيز شما را بيشتر آزار مي‌دهد.
شما به عنوان همسر، براي ايجاد تفاهم چكار مي‌توانيد بكنيد؟
ـ علاقه خود را به او نشان دهيد؛
ـ اجازه دهيد كه ديگران حرف خود را تمام كنند و انتقاد نكنيد؛
ـ اگر چيزي را متوجه نمي‌شويد، سؤال كنيد؛
ـ همدردي و تفاهم خود را نشان دهيد.

4ـ به طور مشترك دنبال يافتن راه‌حل باشيد.
استرس‌ها با عامل خارجي هر دو طرف را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد. به همين دليل براي حل آن با مشورت هم دنبال راه‌حل گشته، با هم هماهنگ شويد هر يك چه‌كاري را براي حل مسئله انجام خواهيد داد.

5ـ در مقابل يكديگر واكنش و بازخورد داشته باشيد.
فقط اين روش شما مي‌توانيد حمايتي را كه مواقع استرس نياز داريد از همسرتان دريافت كنيد. براي اين كار پيشنهاد مي‌شود يك برگ كاغذ را به چهار ستون تقسيم كنيد و در ستون اول، يك هفته مداوم كارهايي را كه همسر شما براي كمك به شما انجام مي‌دهد، بنويسيد.
سپس در ستون دوم، در مقابل هر عمل انجام شده، درجه حس رضايت خود را در مورد اقدام انجام شده، يادداشت كنيد. ستون سوم، براي درج آن مطلب است كه كمك زوج شما تا چه حد مؤثر بوده است و در ستون آخر كمبودها و نكات جايگزيني را در مورد با كمك زوج خود يادداشت كنيد. سرانجام يادداشت‌هاي خود را با هم مرتب و مقايسه كنيد و نتيجه آن را ببينيد.

در هنگام خشم چه مي‌كنيد؟
هيچ‌كس واقعاً راه غلبه بر خشم را ـ دست‌كم در تمام موارد ـ نمي‌داند. خشم، نعمتي الهي و بخشي طبيعي از وجود انسان است، اما تسلط بر آن آسان نيست. خشم، در زندگي ما دردسرهاي بزرگي را پديد مي‌آورد. دشواري‌هاي خشم، شامل اموري است كه نمي‌گذارد بر خشم خود مسلط شويد. به عنوان مثال، ممكن است از خشم خود بترسيد، يا آن را خيلي دوست داشته باشيد يا آن را (فروخوريد) زيرا نمي‌دانيد چگونه آن را ابراز كنيد و چگونه دچار انفجار خشم شويد. مقصود از نوع خشم، نحوه‌ بروز آن با الگوي خاصي است كه هر كسي براي كنترل خشم خود به كار مي‌برد. از خود مي‌پرسيم: «در هنگام خشم، چه بايد بكنيم؟» آنگاه نوع خاصي از ابراز خشم را بر مي‌گزينيم.

دوري از خشم
يكي از دوستان علي با او قرار ناهار مي‌گذارد. اما سر وعده حاضر نمي‌شود. اين كار، سه بار متوالي تكرار مي‌شود. آيا علي خشمگين است؟ البته كه خير. علي، به قول خودش هرگز از جا در نمي‌رود. اگر عصباني شود، خيال مي‌كند كه آدم بدي شده است. دوركنندگان خشم، عصبانيت را دوست ندارند. بعضي‌ها از خشم خود يا خشم ديگران مي‌ترسند و سعي مي‌كنند جنجال به پا نشود. مي‌ترسند در هنگام خشم، اختيار خود را از دست بدهند و ديو درون‌شان، مجال خودنمايي پيدا كند. بعضي ديگر فكر مي‌كنند كه خوب نيست عصباني شوند. اين چيزها را ياد گرفته‌اند كه (فقط سگ‌ها پارس مي‌كنند.) يا (پسر خوبي باش. عصباني مشو) و براي اينكه مورد محبت ديگران واقع شوند، خشم خود را پنهان مي‌كنند. كساني كه از خشم دوري مي‌‌كنند، چون از جا در مي‌روند، آدم‌هاي خوب و مهرباني به نظر مي‌رسند، به همين دليل، احساس امنيت و آرامش مي‌كنند. آنان كه از خشم مي‌گريزند نيز دشواري‌هايي دارند. اين افراد، در برابر امور غلط هم دچار خشم نمي‌شوند و چون نيروي خشم به بقاي آنان كمكي نمي‌كند. در ضمن نمي‌توانند مثبت و قاطع باشند چون در هنگام بيان خواسته‌هاي خود، احساس گناه مي‌كنند و چه بسا كه ديگران حق‌شان را پايمال كنند.

خشم پنهان (ريايي)
دوستان محسن تلفن مي‌‌زنند و از او مي‌خواهند كه براي گردش دسته‌جمعي هفته بعد، تهيه صد ساندويچ را در برنامه كار خود قرار دهد. اين موضوع با ساير برنامه‌هاي محسن تضاد دارد با وجود محسن مي‌گويد «باشد». بالاخره روز گردش فرا مي‌رسد، ولي محسن پيدا نمي‌شود. وقتي تلفن مي‌‌زنند مي‌گويد: «فراموش كرده‌ام». وقت هم گذشته است. خيلي بد مي‌شود، ولي بالاخره دوستان او ناچار مي‌شوند فكر ديگري بكنند. كساني كه گرفتار خشم پنهان (ريايي) هستند هرگز نمي‌گذارند كسي بفهمد خشمگين شده‌اند. در واقع گاهي اوقات حتي خودشان هم نمي‌دانند تا چه حد خشمگين هستند. اما خشم خود را از راه‌هاي غيرمستقيم نشان مي‌دهند. مثلاً به جاي اينكه كاري صورت دهند، مرتباً مي‌گويند: «بله، اما...» يا اينكه آرام در ميان افراد خانواده مي‌نشينند و به نوعي اعصاب بقيه را خُرد مي‌كنند. وقتي هم ديگران عصباني شوند، وانمود مي‌كنند كه رنجيده‌اند و صورت حق به جانب به خود مي‌گيرند. مي‌گويند: «چرا نسبت به من عصباني هستي؟» يا ـ «من كه كاري نكرده‌ام». مشكل همين‌جاست. اين افراد به همان دليل كه خشمگين هستند، كاري كه بايد، بكنند نمي‌كنند. اما در عين حال، خشم خود را هم به كسي بروز نمي‌دهند. خشمگينان رياكار، وقتي باعث دل‌سردي ديگران مي‌شوند، حس مي‌كنند كه بر زندگي خود تسلط يافته‌اند. با كم‌كاري، خودداري از انجام كار يا به تعويق انداختن كارها، برنامه‌هاي ديگران را به هم مي‌ريزند. خشم آميخته به ريا، دشواري‌هايي هم دارد. مهم‌ترين آنها اين است كه شخص سررشته‌ خواسته‌ها و نيازهايش را گم مي‌كند درست است كه اين افراد ممكن است نگذارند ديگران به خواسته‌هاي‌شان برسند، ولي خودشان هم نمي‌دانند كه با زندگي خودشان چه مي‌خواهند بكنند. نتيجه‌ آن كسالت، دلسردي و نداشتن رضايت در روابط با ديگران است.

خشم همراه با بدگماني
بيژن عاشق همسرش است، به همين دليل او را مانند سايه تعقيب مي‌كند. از او سؤال‌هاي جوراجور مي‌كند. اگر همسرش براي لحظه‌اي، مرد بيگانه‌اي را نگاه كند، خشم در درونش زبانه مي‌كشد. او به قدري در اين زمينه حسود است كه ليلا را ديوانه مي‌كند. اخيراً ليلا گفته است كه اگر رفتارش را عوض نكند، از وي جدا خواهد شد. مشكل بيژن تنها حسادت نيست؛ او به شدت بدگمان است و غالباً خيال مي‌كند كه ديگران پشت سر او بدگويي مي‌كنند، به كمتر كسي اعتماد دارد و گاهي در فكر است كه ديگران چه نقشه‌ تازه‌اي براي آزارش كشيده‌اند. بارها ديگران را متهم كرده است كه از دست او عصباني هستند و قصد دارند به او كلك بزنند، اما معمولاً ديگران اين موضوع را انكار مي‌كنند. خشم همراه با بدگماني چنين است كه گفتيم. اين خشم، هنگامي به سراغ شخص مي‌آيد كه احساس كند به صورت غيرمنطقي مورد تهديد قرار گرفته است. افراد بدگمان، خطر تهاجم را در همه‌جا احساس مي‌كنند. اطمينان دارند كه ديگران مي‌خواهند چيزهايي را از چنگ‌شان درآورند. هميشه انتظار دارند كه ديگران به صورت جسمي يا لفظي به حمله كنند. اعتقاد دارند كه بايد از خودشان دفاع كنند. آنان راهي يافته‌اند كه بدون احساس گناه، خشمگين شوند. آنان خشم را در زير نقاب «حفظ ذات» پنهان كرده‌اند. براي خشم همراه با بدگماني، بهاي زيادي هم بايد پرداخت. افراد بدگمان احساس بي‌امنيتي مي‌كنند. به كسي اعتماد ندارند. بدتر از همه، قدرت قضاوت‌شان هم ضعيف است و بين احساسات خود و ديگران، نمي‌توانند كاملاً تمايز قائل شوند. آنان خشم خود را در چشم و كلمات دوستان، همسر و همكاران احساس مي‌كنند. به اين ترتيب خود و ديگران را گيج مي‌كنند.

خشم ناگهاني
رؤيا آتش گرفته است. مادرش مي‌خواهد او را از خانه بيرون كند. چطور جرأت كرده است؟ رؤيا ناگهان از كوره درمي‌رود. هر چه در دستش دارد پرت مي‌كند. فرياد مي‌كشد و مشت به ديوار مي‌كوبد. شعله‌ خشم او فقط چند دقيقه زبانه مي‌كشد. اما پيش از آنكه اين شعله فروكش كند، مادرش گريه‌كنان از در خارج مي‌شود. كساني كه دچار خشم ناگهاني مي‌شوند، به رعد و برق بهاري شبيه‌اند. طوفان خشم، از نقطه‌ نامعلومي آغاز مي‌شود و هر چه بر سر راه باشد درهم مي‌پيچد. سپس فرو مي‌نشيند. گاهي فقط به صورت رعد و برق است. لحظه‌اي جلوه مي‌كند و سپس پايان مي‌گيرد. ولي غالباً ديگران را آزار مي‌دهند، خانه‌ها را خراب مي‌كنند و به اشيا خساراتي وارد مي‌كند كه جبران آنها مدت‌ها طول مي‌كشد. كساني كه دچار انفجار خشم مي‌شوند، براي لحظه‌‌اي موجي از قدرت را حس مي‌كنند. همه‌ احساس‌هاي منفي خود را تخليه مي‌كنند تا به آرامش برسند. بدون انديشه‌ سود و زيان، مهار را از عواطف خود برمي‌دارند. مشكل اصلي خشم ناگهاني، از دست دادن كنترل است. افرادي كه دچار اين نوع خشم مي‌شوند، ممكن است براي خود و ديگران خطر ايجاد كنند. و بي‌اختيار دست به كارهاي عجيب و غيرمنتظره بزند.
معمولاً چيزهايي مي‌گويند و كارهايي مي‌كنند كه بعداً از پشيمان مي‌شوند، اما ديگر دير شده است و نمي‌توان آب رفته را به جو برگرداند.
خشم عمدي، ممكن است براي مدتي مؤثر واقع شود، ولي در درازمدت كارساز نيست.

خشم ناشي از شرم
فريد با اتومبيل، به دنبال همسرش شهلا مي‌رود. وقتي او را سوار مي‌كند، يادش مي‌رود كه آيا همسرش از تماشاي فيلم لذت برده است يا خير. شهلا با خودش فكر مي‌كند «اين ثابت مي‌كند كه مرا دوست ندارد. اگر به من اهميت مي‌داد، حتماً دلش مي‌خواست بداند كه من اوقاتم را چگونه گذرانده‌ام. همين مرا مي‌سوزاند!» كساني كه به توجه زياد، نياز داشته يا بيش از حد در برابر انتقاد حساس باشند، غالباً دچار اين نوع خشم مي‌شوند. كمترين انتقاد، اين افراد را دچار شرم مي‌كند. اين اشخاص متأسفانه، خودشان را چندان دوست ندارند. احساس مي‌كنند كه افرادي بي‌ارزش، نه‌چندان خوب، درهم شكسته و نخواستني هستند. بنابراين وقتي كسي آنها را ناديده مي‌گيرد يا مطلب ناخوشايندي به آنها مي‌گويد، آن را دليلي مي‌دانند كه ديگر آنها را دوست ندارند؛ همچنان كه خودشان، خودشان را دوست ندارند، اما اين موضوع، آنان را واقعاً به خشم مي‌آورد. آنگاه شروع به نيش، كنايه زدن و بدخُلقي مي‌كنند. در دل مي‌گويند «تو مرا رنجاندي و حالم را بد كردي پس من هم تو را اذيت مي‌كنم». اشخاصي كه دچار اين نوع خشم هستند، به علت خجلت‌زدگي سعي مي‌كنند نقطه‌ضعف ديگران را پيدا كنند. اين افراد، هنگامي از شرم‌زدگي خود خلاص مي‌شوند كه به سرزنش، عيب‌جويي يا مسخره‌كردن ديگران بپردازند. خشم سبب مي‌شود كه بتوانند از كساني كه ظاهراً آنها را خجالت داده‌اند انتقام بگيرند، آنها سعي مي‌كنند با خجالت دادن ديگران، احساس بي‌كفايتي را از خود دور كنند.

خشم گرفتن بر ديگران، راه خوبي براي پنهان كردن شرمندگي نيست. افرادي كه دچار اين نوع خشم هستند، در نهايت كساني را كه دوست مي‌دارند، مورد حمله قرار مي‌دهند. در ضمن، روز به روز تصوير ضعيف‌تري از شخصت خويش پيدا مي‌كنند و نسبت به انتقاد ديگران حساس‌تر مي‌شوند. خشم و از كف دادن كنترل، فقط باعث مي‌شود كه احساس بدتري نسبت به خود پيدا كنند.

خشم عمدي
رضا، هر وقت با خواسته‌هايش مخالفت شود، ابتدا قيافه مي‌گيرد. بعد داد و فرياد راه مي‌اندازد و طرف مقابل را به بي‌توجهي متهم مي‌كند. ظاهراً بسيار خشمگين به نظر مي‌رسد. گويي كنترل خود را از دست داده است. اما در كمال تعجب، وقتي به خواسته‌اش رسيد، خشمش فروكش مي‌كند. چگونه ممكن است كسي در اين لحظه عصباني باشد و چند ثانيه بعد آرام شود؟ خشم عمدي همراه با نقشه‌ قبلي است. كساني كه خشم خود را به اين شكل به كار مي‌گيرند، معمولاً مي‌دانند چه مي‌كنند. در واقع خشم آنان با طغيان عواطف همراه نيست. قصدشان تسلط بر ديگران است و بهترين راهي كه يافته‌اند، ابراز خشم و گاه اعمال خشونت است. مقصود افراد، از اظهار خشم عمدي، كسب قدرت و كنترل است. هدف اصلي آن است كه به خواسته‌شان برسند و براي رسيدن به اين مقصود، از تهديد و اعمال قدرت استفاده مي‌كنند. خشم عمدي ممكن است براي مدتي مؤثر واقع شود، ولي در درازمدت كارساز نيست. ديگران از توپ و تشر خوششان نمي‌آيد، بنابراين براي فرار از آن سرانجام، راهي پيدا مي‌كنند.

خشم اعتيادي
كريم ذاتاً خشمگين است. غالباً احساس مي‌كند كه افسرده و كسل و از زندگي خود خسته است. اما هر چند وقت يك‌بار، ظاهراً حالش به كلي خوب مي‌شود. مي‌گويد: «مي‌داني چيست؟ هر وقت با كسي دعوايم مي‌شود خود را زنده احساس مي‌كنم. افزايش آدرنالين خون، معركه مي‌كند. فقط در چنين مواقعي است كه هيجان پيدا مي‌كنم». بعضي‌ها به عواطف نيرومندي نياز دارند كه با اظهار خشم همراه است. آنان طالب شدت عواطف هستند، كه هر چند ممكن است دردسرهاي ناشي از بروز خشم را نپسندند. خشم آنان، تنها يك عادت ساده نيست، بلكه موجب هيجان عاطفي آنان مي‌شود.
خشم، شوخي نيست، بلكه عاطفه‌ آنان نيرومند است. معتادان به خشم، منتظرند كه دچار طوفان غضب شوند و از خماري دربيايند! اين افراد، اعتياد به خشم را نمي‌توانند به‌راحتي ترك كنند و حالت آنان شبيه كساني است كه به قمار، مواد مخدر يا ماجراجويي معتادند. اگر گه‌گاه دچار هيجان شديد نشوند، زندگي براي‌شان يكنواخت و كسل كننده مي‌شود. معتادان به خشم، در هنگام انفجار احساسات، اوج شدت عواطف و نيروي احساس را درك مي‌كنند. در اين هنگام است كه خود را زنده و پرانرژي مي‌يابند. هر نوع اعتيادي، دردناك و مخرب است. اعتياد به خشم نيز از اين قاعده مستثني نيست. معتادان راه ديگري براي رسيدن به حال خوب، سراغ ندارند، به اين جهت به خشم، وابسته مي‌شوند. اين افراد براي اينكه از خماري دربيايند، دعوا راه مي‌اندازند و از آنجاكه به شدت به احساسات نياز دارند، چون خشم آنان تابع قانون (همه يا هيچ) است. براي اين افراد هم خشم، بيش از آن كه حلال مشكلي باشد، خود مشكل‌آفرين است.

خشم، يك احساس مخرب است كه متوجه بيرون يا درون ما مي‌شود. خشم، نظام ما را مسموم مي‌كند، كنترل را از ما دور مي‌كند و امواج ارتعاشات منفي را در ما به وجود مي‌آورد. انسان‌هاي خشمگين، در تنشي دائمني به سر مي‌برند. اعصاب سخت و كشيده دارند، چهره‌هاي‌شان گرفته و درهم است و اطرافشان را خصومت و عناد محاصره كرده است.

خشم، آنچه را كه سازنده و مثبت در زندگي ماست، نابود مي‌كند. اگر در حد اندك باشد، مي‌توان گفت كه به تخليه استرس و تنش ما كمك مي‌كند. اما اگر در برخورد ما با ديگران، هميشه در صحنه حضور داشته باشد و يا اگر بيش از اندازه، از حد كنترل خارج شود، بايد آن را يك بيماري محتاج درمان بدانيم. بايد آن را تحت كنترل بگيريم.

خشم معمولاً تحت تأثير يك اقدام منفي عليه ما ايجاد مي‌شود. براي حصول اطمينان از اينكه در برخورد با ديگران، عنان كنترل خشم را از دست نمي‌دهيم بايد تلاش كنيم تا ذهن خود را براي باقي ماندن در آرامش و رعايت منطق، برنامه‌نويسي كنيم. بايد با عزمي راسخ به اين نتيجه برسيم، كه هرگز اجازه ندهيم احساس ارزشمند بودن ما به حدي تهديد شود كه كنترل خود را از دست بدهيم.

در تركيبي از مراقبه و تصديق‌هاي مثبت، براي رسيدن به اين سطح از كنترل استفاده كنيد. تنها همين‌قدر كه تصديق كنيد، در اين زمينه تلاش مي‌كنيد، بدخلقي و خشم شما را كاهش مي‌دهد.

بايد به اين حقيقت توجه كنيم كه تسليم شدن به خشم، تعادل ما را به هم مي‌ريزد، هماهنگي دروني ما را مختل مي‌كند و در نتيجه به گونه‌اي واكنش نشان مي‌دهيم كه بعداً از آن نادم مي‌شويم. از آن بدتر، خشم شديدي كه پيوسته و به تكرار تخليه شود، سلامتي جسماني و ذهني ما را به مخاطره مي‌اندازد. در نتيجه بيش از ديگران، به خود آسيب مي‌زنيم. اما اگر با نيتي خير و به ملايمت واكنش نشان دهيم، خشم حاكم بر ما، با سرعت بيشتري ناپديد مي‌شود. مي‌توانيم باانرژي مثبت به مبارزه با انرژي‌هاي منفي برويم و پيروز ميدان باشيم. عادت كنيد كه به اطرافيان خود، مهرباني كنيد. دوست داشتن ديگران، به شما قدرت مي‌دهد و خشم يا نفرت شما را تضعيف مي‌كند.
از تصديق‌هاي مثبتي كه براي‌تان انتخاب كرده‌ام، در هر موقعيت خشم برانگيز استفاده كنيد و با آن به آرامش برسيد. مي‌توانيد همه‌روزه در شروع روز، اينها را براي خود تكرار كنيد تا روزي پر از آرامش را براي خود برنامه‌ريزي كنيد.

آیا انسان برای مصرف کردن به دنیا آمده است؟ آیا انسان برای استفاده از این جهان پا به هستی گذاشته است؟ در ابتدای امر سوال ساده ای به نظر می رسد، اما با کمی تأمل می توان فهمید که این پرسش ما را بسوی حقایق عمیق تری رهنمون می کند پیش از این زیاد درباره آنها به تفکر و تعمق نپرداخته ایم و از تأثیراتشان بر هستیمان زیاد آگاه نبوده ایم. در این مجال سعی دارم به اجمال به ماهیت مصرف و انواع آن و تأثیراتش بر زندگی انسان بپردازم.


● تعریف «مصرف » و «مصرف گرایی»
پیش از هر بحثی باید مصرف کردن را تعریف کنیم. مصرف کردن در معنای عادی و هنجار آن یعنی استفاده درست و به اندازه از منابع طبیعی برای زنده ماندن و زندگی کردن. اگر کمی خط سیر تاریخی تمدن بشری را دنبال کنیم در می یابیم که قسمت عمده ستیز و جنگ های بشر نیز از زمانی شروع شد که انسان توانایی ذخیره منابع طبیعی و چیزهای با ارزش را پیدا کرد. این زمان بر دوران نوسنگی و انقلاب اقتصادی نخستین انسان منطبق است. پس با این تعریف کمتر کسی فکر منفی درباره مصرف کردن به ذهن راه می دهد و تقریبا همه موافق این نوع مصرف هستند.
اما زمانی که درباره واژه مصرف گرایی صحبت می کنیم معنای کلمه از ظاهر آن به ما رخ می نماید. این واژه بر رسم و آیین و راه و روشی در زندگی دلالت می کند که وجود انسان را فرا گرفته است و تأثیر عمیقی بر تفکرات و رفتار و در نهایت خوشبختی انسان می گذارد. در اینجا مصرف کردن با آنچه در پاراگراف قبل مطرح کردیم تفاوتی ماهوی دارد و نماینده فرهنگی جدید و قدرتمند در زندگی انسان است که نخستین رگه های آن را می توان از انقلاب صنعتی در جهان غرب پیگیری کرد.
پس تا اینجا باید دریافته باشید که بنده دو نوع مصرف خوب و بد را در نظر دارم و وجه تمایزی بین معانی مختلف این کلمه قایلم. اما ادعای این تفاوت را بنده از کجا آورده ام؟ باید بگویم که این تمایز را می توان با یررسی دو عامل مهم به صورت دو سوال اساسی استنباط کرد:

۱) چه چیزی مصرف می کنیم؟
۲) در کل به چه علتی مصرف می کنیم؟

● چه چیزی مصرف می کنیم
این روزها همه شما با ورود به یک فروشگاه زنجیره ای بزرگ در یک ردیف مواد شوینده یا بهداشتی در برابر خیل عظیمی از محصولاتی قرار می گیرید که شاید یک قرن پیش اثری ا آنها وجود نداشته است.
مطلبی که می خواهم عنوان می کنم با اشاره به تنوع محصولات آرایشی و بهداشتی رنگ و بوی بهتری می گیرد. به عنوان مثال اینهمه لوازم آرایشی که هر کدام برای هدف خاصی در صورت، طراحی شده اند ! یا به طور خاص تر اینهمه کرم های ضد آفتاب با عصاره های شیر و عسل و بادام و گل رز و گل همیشه بهار و...! در حقیقت محصولاتی هستند که بود و نبودشان در این حجم و تنوع وسیع، خللی در زندگی وارد نمی کند.
پس چرا این محصولات با اینهمه تنوع وجود دارند و هر روز هم بر تنوعشان افزوده می شود؟
در اینجا نقل قول می کنم از اریک فروم اندیشمند بزرگ که مساله را به گونه ای شفاف و تکان دهنده بیان می کند. عقیده کلی وی در این زمینه بر این اساس قرار دارد که جامعه صنعتی امروز و غول های اقتصادی و شرکت های بزرگ برای رسیدن به مقاصد خود از انسان این عصر یک مصرف کننده تمام عیار می سازند و با قدرت عظیم تبلیغات مسخ کننده خود در انسان نیازهای غیرواقعی و زاید بوجود می آورند و به موازات آن با عرضه محصولات به ظاهر متفاوت و در اصل یکسان که قسمت اعظم آنها واقعا به درد انسان نمی خورد، مردم را به خرید این محصولات وا می دارند. در جامعه امروز اگر فلان یا بهمان محصول استفاده نکنی و بدتر اینکه آنرا زاید بدانی با انتقادات تندی مواجه می شوی که بی کلاس ! و متحجر و عقب افتاده خطابت می کنند.

نظام عظیم تبلیغات امروزه بطور غیر مستقیم آدم های شاد و موفق و خوشبخت را به عنوان یک مصرف کننده خوب و تمام عیار معرفی می کند.اگر لبخندهای پرمعنی و لحظات شاد و فضای دلنشین پوسترهای تبلیغاتی را بیاد بیاورید به معنای آنچه من مد نظر دارم نزدیک تر می شوید.
بدترین اتفاقی که بوسیله تبلیغات پرحجم و ممتد و همه جانبه توسط همه رسانه ها اتفاق می افتد تغییر آرام و تدریجی نظام های ارزشی و باورهای فردی و اجتماعی ما درباره شیوه های زیستن است. آنچه امروز در سراسر دنیا تبلیغ می شود این است که انسان باید مصرف کند، چه چیز را؟ آنچه ما تولید می کنیم صرف نظر از اینکه آیا واقعا انسان امروز به آن احتیاج دارد یا خیر. در حقیقت انسان در این کارزار به مصرف کننده بی اراده ای تبدیل شده که به خیال خام خود در انتخاب آزاد است. البته آزاد است که در انتخاب یک محصول بجای فلان کارخانه از بهمان کارخانه خرید کند اما معمولا آگاه نیست که در خرید آن محصول مختار نیست و صرف نظر از مارکی که خرید می کند آن محصول رل حتما باید بخرد. اوج این بایدها را در خریدهای جهیزیه می توانید به عینه ببینید.

انسان امروز به درجات مختلف آلت دست قدرت طلبی و زیاده خواهی شرکت های بزرگ شده است که با قدرت رسانه ها و مسخ تبلیغاتی کم کم روی عادات و ارزش های درونی ما سوار شده اند و شیوه زندگی و آنچه مصرف می کنیم را از راه دور کنترل می کنند.

پس مهم است که چه مصرف می کنیم. چون رابطه مستقیمی بین آن و زیر سلطه و کنترل بودن روانی ما دارد.
اگر واقعا به سراغ محصولاتی برویم که نیازهای حقیقی ما را جوابگو هستند هنوز انسانیم و به آلت دست تبدیل نشده ایم. برای این منظور نگاهی به زندگی بزرگان دینی و اندیشمندان و فلاسفه انداختن بسیار سودمند است. کدامیک از مردان خدا در زمانه خود این طرز فکر امروزی ما را قبول داشتند و رواجش می دادند؟ کدام انسان آزاده ای قبول می کند که به چنین کنش پذیری و انفعالی کشانده شود که تمام زندگیش را با دست هایی نامریی کنترل کنند؟ مسلما تفکر عمیق در اینباره می تواند راهگشا باشد.
● چرا مصرف می کنیم؟
انسانی که در یک ماشین قوی اجتماعی -که لازمه زندگی صنعتی امروز است- به یک مهره تبدیل شده باشد هویت و اصالت فردی خود را از دست می دهد.انسان امروز در درون احساس تنهایی شدیدی می کند و برای فرار از این تنهایی به کل های بزرگ می پیوندد و تکه ای می شود از یک سازمان، باشگاه و...و خود را در آن حل می کند تا آسوده شود. سورن کرکگور فیلسوف دینی دانمارکی در این رابطه می گوید: «... به واسطه بی همتی و بزدلی در برابر هست بودن است که مردم امروز می خواهند ذوب و منحل در جمع و توده بشوند و چون لیاقت این را ندارند که خود کسی بشوند امیدوارند که زیر لوای کثرت و تعدد «چیزی» گردند.»
این احساس تنهایی وجودی همواره انسان را در طول تاریخ رنج داده است و عکس العمل های زیادی را در جوامع گوناگون برانگیخته است که شرح و بسط آن خارج از حوصله این مجال است.

تاکید ما بیشتر بر عکس العملی است که انسان تنهای امروز با پناه بردن به مصرف از خود نشان می دهد. این زیاده خواهی در مصرف که در واقع چراغ سبزی است به زیاده خواهان و طماعان برای سوءاستفاده از انسان، ناشی از این احساس در انسان است که آن آزادی و هویت از دست رفته را می تواند با مصرف کردن به دست بیاورد و با مصرف کردن اطمینان بیابد که هنوز به معنای روحی و روانی کلمه هست و می زید. انتخاب یک محصول در میان محصولات مختلف وی را از داشتن آزادی درونی آسوده می کند و نمی گذارد به کنه انفعال و بی ارادگی خود پی ببرد.
● نتیجه گیری
آنچه امروز اتفاق می افتد این است که قدرت های بزرگ صنعتی که فراملیتی و جهانی شده اند برای انسان تصمیم می گیرند که چه چیز خوب است و چه چیز بد و با قدرت عظیم رسانه ای و تبلیغات مجهز به آخرین فنون روانشناختی آنرا به خورد مردم می دهند. شاید مقصر عمده خود ما باشیم که با پناه بردن به مصرف گرایی و مسخ خودخواسته برای فرار از رنج های وجودی و نگرانی های ریشه دار در هستی مان، به این غول های صنعتی و اقتصادی قدرت بخشیده ایم و هر روز نیز از محصولات متنوع و بی فایده شان استقبال می کنیم و سعی داریم پوچی و یکنواختی زندگیمان را با مصرف این محصولات متنوع جدید جبران کنیم. مثال ساده اش را در مدل های جدید تلفن همراه ببینید که در واقع هیچ فرق عمده ای با قبلی ها ندارند و فقط روزمرگی ما را جوابگو هستند.

بازخورد ما در برابر این تولید کنندگان طماع که فقط به فروش محصولاتشان فکر می کنند و البته در راه آن می گویند که ما خود را فدای شما و نیازهایتان کرده ایم !!، بسیار مهم است. شناخت انسان از آنچه می تواند بیافریند، شکوفایی نیروهای خلاقه انسان و احساس هویت و معنا در زندگی می تواند ما را از این تخدیر و خماری مصرف بیرون بکشد و وادارمان کند به نیازهای اساسی خود فکر کنیم و در راستای تحقق آنها گام برداریم. اینگونه می شود که واژه مصرف گرایی برای بسیاری از ما بی معنا خواهد شد.

تماً در محل زندگي خود در مغازه‌ها يا فروشگاه‌ها يا در اداره و محل كار خويش در قسمت مالي و حسابداري، اگر گذارتان به اداره ماليات افتاده باشد، ديده‌ايد كه براي تنظيم درآمدها و هزينه‌ها، دفترهايي دارند به اسم دفتر روزانه. در اين دفترها، افراد يا اداره‌ها ميزان خريدها و فروش‌ها و خلاصه دخل و خرج خود را مي‌نويسند. به زوج‌ها و به‌خصوص به زن و شوهرهاي جوان توصيه مي‌شود كه تا مدتي براي تنظيم امور مالي و به اصطلاح تنظيم و مديريت منابع مالي خود، به اقدامي مشابه تنظيم دفتر روزانه بپردازند. شايد بگوييد زماني كه دخل و مداخل كمتر از خرج و مخارج است، چطور بايد دفتر تنظيم منابع مالي داشت، اما از اتفاق همين‌جاست كه خانواده‌ها بايد دفتر تنظيم دخل و خرج داشته باشند، تا بتوانند منابع و مداخل محدودشان را به بهترين شكل خرج كنند. در اين‌باره به خانواده‌ها توصيه مي‌شود به شكل زير عمل كنند:

1ـ دفترچه‌اي براي ثبت و ضبط دخل و خرج زندگي تهيه كنيد.
2ـ صفحات اين دفترچه را به شكلي خط‌كشي كنيد كه شامل چند ستوي ناشد.
3ـ چند صفحه از دفترچه را براي هر يك از ماه‌هاي سال بگذاريد و در ستون‌هاي آماده شده براي هر ماه موارد زير را بنويسيد.
الف) درآمدها: در ستوني، درآمدهاي ماهانه خانواده (خود و همسر و احتمالاً فرزندان را بنويسيد. درآمدها علاوه بر حقوق يا دستمزد ثابت ماهانه مي‌تواند شامل وجوه ديگر هم باشد، مثل وام‌هاي دريافتي يا كمك‌هاي مالي والدين يا اقوام و نيز درآمدهاي ديگر.
ب) مخارج و هزينه‌ها: در ستوني ديگر هزينه و مخارج خانواده را در يك ماه بنويسيد. اين مخارج دو نوع‌اند؛ 1ـ مخارج ثابت كه شامل هزينه‌هاي خورد و خوراك، مبالغ پرداختي براي اياب و ذهاب، آب و برق و گاز و...، هزينه پرداخت اجاره مسكن و... مي‌شوند و 2ـ مخارج غيرثابت و پيش‌بيني نشده، مثل هزينه‌هاي پزشكي، پذيرايي از ميهمان و نيز خريدهاي احتمالي مثل خريد كفش و كيف و...
4ـ در ستون ديگر، نيازهاي شخصي و نيازهاي خانوادگي (يعني نياز به چيزهايي كه در زندگي مشترك به آنها نياز داريد، مثل وسايل منزل يا...) خود را بنويسيد.
5ـ نيازهاي بند 4 را اولويت‌بندي كنيد. در اين اولويت‌گذاري نيازهاي شخصي‌تان را ناديده نگيريد ولي در انتخاب بين نيازهاي شخصي و خانوادگي اولويت را به رفع نيازهاي خانوادگي بدهيد.
6ـ سعي كنيد رقم احتمالي را كه براي رفع نيازهاي اوليت‌گذاري شده، لازم است (به طور تقريبي) برآورده و محاسبه كنيد

.
7ـ درآمدها و مخارج‌تان را با هم مقايسه كنيد و براساس درآمدها و اولويت‌ها، مخارج ماهانه خود را تنظيم كنيد. اگر هزينه‌هاي‌تان بيشتر از درآمدها بود، ساير نيازها را تا زماني كه امكان برآورده ساختن‌شان نبود به تعويق بيندازيد. (نگران نباشيد ماه‌هاي اول معمولاً مخارج بيشتر از درآمدهاست. ولي چند ماه، كه اين برنامه را انجام دهيد خود به خود متوجه مي‌شويد كه مي‌توانيد، بعضي از مخارج را كم كنيد. در اين زمينه، انعطاف‌پذير باشيد و هر جا و هر زمان كه توانستيد به نفع درآمدهاي خانواده از مخارج و هزينه‌ها كم كنيد.)
8ـ هرچندكه شايد اين كار را تكراري و خسته‌كننده بدانيد اما استمرار آن شما را به نتايج خوبي مي‌رساند. امتحان كنيد.

توانايي شما در پول‌سازي، بستگي به توانايي شما در افزايش، خلق و ايجاد ارزش، به يك شخص، يك پروژه و يا شركت و يا سرمايه‌گذاري دارد. واضح‌تر مي‌گويم:

پول يكي از پاداش‌هايي است كه شما آن را بابت ارزش افزوده دادن به زندگي ديگران دريافت مي‌كنيد.
هر قدر ارزش بيشتري به جهان اضافه كنيد، پول بيشتري به عنوان پاداش دريافت خواهيد كرد. ولي همه‌ ارزش‌ها يكسان خلق نشده‌اند. در اصل سه عامل روي توانايي شما در پول‌سازي به خاطر ارزش افزوده، اثر مي‌گذارد:

منحصر به فرد بودن: يعني اينكه محصول شما يا خدمات‌رساني‌تان از چيزهايي كه پيش‌تر بوده، متفاوت باشد. اين موضوع در مورد انحصاري بودن هم صدق مي‌كند؛ هر چيزي كه مراجعه‌كنندگان يا مشتريان شما مي‌خواهند، بايد تنها از طريق شما بتوانند به دست بياورند.

دامنه: كه عبارت از تعداد افرادي است كه شما مي‌توانيد با پيشنهادهاي خود بر آنها تأثير بگذاريد. در صورتي كه بخواهيم كلي صحبت كنيم، اگر به زندگي افراد بيشتري، ارزش افزوده بدهيد پول بيشتري به دست خواهيد آورد.
تأثير: مربوط به ميزان ارزشي است كه به دنياي يك شخص اضافه مي‌كنيد. ايجاد تفاوتي عظيم در كسب و كار يك فرد و روابط شخصي و زندگي، باعث مي‌شود آنها پاداش بيشتري به شما بدهند، تا اينكه يك فنجان قهوه در صبح روي ميز آنها بگذاريد.

هر قدر خدمات‌رساني شما منحصربه‌فردتر باشد، افراد بيشتري را جذب مي‌كنيد و بر آنها بيشتر تأثير مي‌گذاريد، در نتيجه پول بيشتري به دست مي‌آوريد. به همين دليل است كه بعضي از ستارگان سينما، بيش از يك استاد دانشگاه درآمد دارند.يك استاد، بر سي يا چهل نفر از افرادي كه در سال به آنها درس مي‌دهد، تأثير مي‌گذارد. درحالي‌كه يك هنرپيشه ارزش منحصر‌به‌فردي به ميليون‌ها نفر اضافه مي‌كند و البته به همان ميزان هم پاداش خواهد گرفت.
اين بدان معني نيست كه نياز داريم تا درگير كارهاي سطحي ‌شويم كه پول بيشتري بسازيم. مهاتماگاندي فردي شناخته شده است كه در سراسر جهان به‌خاطر سادگي و قانون‌مند عمل كردن و نقش صلح‌طلبانه‌اي كه در استقلال هند ايفا كرد، مورد تحسين همه جهانيان است. او زماني مي‌گفت: «براي اينكه دوست من باشيد، بايد هزينه زيادي را متحمل شويد.» او مي‌دانست كه به خاطر ارزش افزوده‌اي كه به مردم كشورش داده، تأثير زيادي روي ميليون‌ها نفر گذاشته است. بنابراين به سادگي تصميم گرفت اين چند ميليون نفر را از خود دور كند، اما به در عوض همگي آنها را در قلب خود جاي دهد.

زن و شوهر بر سر موضوع‌هايي با هم دعوا و اختلاف دارند و اين تعارض‌ها را چگونه حل و فصل مي‌كنند؟
روان‌شناسان براساس بررسي پرونده زوج‌هايي كه براي طلاق يا به دليل اختلاف خانوادگي به آن‌ها (در مراكز مشاوره روان‌شناسي) يا به محاكم حقوقي و دادگاه‌ها مراجعه كرده و مي‌كنند، سه موضوع را به عنوان اصلي‌ترين موضوعات مورد اختلاف زن و شوهرها مي‌دانند؛ 1) مسائل جنسي، 2) مسائل مالي و پولي و 3) دخالت‌هاي نابجاي والدين طرفين.
از بين اين سه مسئله دو موضوع امور جنسي و مسائل مالي و پولي حداقل در نيمي از طلاق‌ها نقش مؤثري دارند. براي نمونه در يك تحقيق گفته شده، كه 52 درصد طلاق‌ها در آمريكا به علت اختلافات و مشكلاتي بوده كه در اين دو حوزه روي داده است. هم اين دو حوزه و هم حوزه ديگر (يعني دخالت‌هاي والدين زن و شوهر كه در شماره‌هاي قبلي مجله سپيده‌ دانايي به آن پرداخته شده است) به مسئله استقلال شخصي زوج‌ها مربوطند. در اين شماره قصد هست تا درباره مسائل مالي خانواده‌ها كه از آن مي‌توان تحت عنوان مديريت مالي خانه و خانواده ياد كرد مطالبي ارائه شود.

اولين سؤال اين است: مديريت مالي خانواده، چه موضوع‌هايي را در بر مي‌گيرد؟

موضوعات مربوط به مديريت مالي خانه و خانواده، شامل موضوعات زير است:
- ميزان درآمدها و مداخل خانواده و نحوه توزيع آن با توجه به نيازهاي اعضا؛
- نحوه مديريت امور مربوط به چك و اسناد مالي خانواده (كه شامل كارت‌هاي اعتباري هم مي‌شود)؛
- نحوه تصميم‌گيري درباره سرمايه‌گذاري‌ها و مديريت آن؛
- ميزان پول توجيبي بچه‌ها و پولي كه براي بچه‌ها هزينه مي‌شود (مدرسه، خريد و...)
- مقدار وام‌هاي پرداختي در ماه؛
- مديريت بدهي‌ها و نحوه پرداخت آن‌ها؛
- نحوه پرداخت ماليات و مبالغي كه براي بازنشستگي بايد پرداخت كرد؛
- مديريت خرج و مخارج خانواده (هزينه‌ها)؛
- بحث خرج كردن در مقابل پس‌انداز كردن
- بحث دارايي‌هاي منقول و غيرمنقول خانواده (از جمله ارث و ميراث و...)
هر يك از اين حيطه‌ها مي‌تواند زن و شوهر را دچار مشكل كرده، آن‌ها را به اختلاف بيندازد. اما سه دسته عمده تعارض‌هاي مالي خانواده‌ها و به خصوص در خانواده‌هاي تازه تشكيل شده، عبارتند از

:

1ـ تعادل بين دخل و خرج زندگي
حتماً شما هم شعر معروف سعدي را شنيده يا خوانده‌ايد كه:
چو دخلت نيست/ خرج آهسته‌تر كن!
اين شعر در يك كلام، اشاره به همين تعادل بين دخل و خرج زندگي است. مهارت تنظيم و دخل و خرج يكي از مهارت‌هاي فرزندپروري، مهارت‌هاي مديريت خانواده و... از اركان زندگي است. مهارت مديريت امور مالي و تنظيم دخل و خرج، يعني اينكه زن و شوهر ياد بگيرند (يا قبلاً ياد گرفته باشند) كه در يك زندگي مشترك تعادل بين درآمدها و خرج‌ها و هزينه‌هاي خانوار يك ضرورت است. متعادل‌سازي در اين‌باره، در حقيقت نوعي برقراري تعادل بين خطرپذيري و رفع نيازهاي ايمني افراد است.
اما چرااين مسئله، يعني تنظيم يا تنظيم نكردن دخل و خرج خانه، به تعارض و اختلاف مي‌انجامد؟
پاسخ در ندانستن مهارت‌هاي مديريت مالي خانه توسط زن و شوهرهاست. در بسياري مواقع زن و شوهر يا مهارت‌هاي فوق را نمي‌دانند يا اگر هم بدانند، انگيزه‌اي براي استفاده از آن‌ها ندارند (اين موضوع در زن و شوهرها به خصوص اگر هر يك از زوجين داراي درآمد ثابتي باشند، بيشتر مصداق مي‌يابد.)

2ـ ترجيحات متفاوت زوج‌ها در هزينه كردن
دومين زمينه تعارض در زمينه امور مالي، تفاوت زن و شوهر در نحوه خرج كردن است. چه بسا كه مردي بخواهد هم درآمد خانواده را در راه خريد نيازهاي نه چندان ضروري خود خرج كند و زن او خواهان يك سرمايه‌گذاري مطمئن و آينده‌دارتر باشد و برعكس. اين تعارض را مي‌توان، تعارض «خرج كردن ـ پس‌انداز كردن» ناميد. باز هم خانواده‌هاي جوان‌تر در اين‌باره با مشكلات بيشتري روبه‌رو هستند. اين مشكل، در حالي‌ است كه يكي از زوج‌ها شيفته و مجذوب خريدهاي آني و تأمين همه نيازهاي خود و احتمالاً همسرش هست، ديگري معتقد است كه درآمد خانواده يا حداقل بخشي از آن را بايد پس‌انداز، كنند يا در كاري كه براي زندگي آينده آن‌ها و فرزندانشان حياتي است، سرمايه‌‌گذاري كنند (مثلاً در مسكن يا...).
بسيار پيش مي‌آيد كه يكي از دو زوجين مي‌خواهد تا همه ناكامي‌ها و محروميت‌هايي را كه در اين زمينه در زندگي پدري‌اش داشته در منزل خود جبران كند و به ولخرجي‌هاي بيش از حد بي‌مهابا گاهي هم خرج‌هاي بي‌تأمل مي‌پردازد و اين در حالي است كه همسر حتي اگر هم مخالف باشد آن را تا مدتي بروز نمي‌دهد و بعد به ناگهان مخالفت خود را ابراز مي‌كند و مشكل عيان مي‌شود

.

3ـ اختلاف در نوع سرمايه‌گذاري
اختلاف در نوع سرمايه‌گذاري، زماني بين زن و شوهرها روي مي‌دهد كه يكي از آن‌ها با اعتقاد راسخ به اينكه اگر در كاري كه يا خود او يا ديگران آن را پردرآمد مي‌دانند، سرمايه‌گذاري كند حتماً در زندگي با موفقيت‌هاي بي‌نظيري از قبيل «ثروتمندتر شدن يك دقيقه‌اي يا يك روزه و...» روبه‌رو مي‌شود و به اصطلاح «يك‌شبه ره صد ساله را مي‌پيمايد». او تلاش مي‌كند تا همسرش را متقاعد سازد تا اگر پس‌اندازي دارند دراين‌باره سرمايه‌گذاري كنند يا حداقل مخالفتي با اين سرمايه‌گذاري ننمايد. تا اينجاي كار شايد مشكل چنداني پيش نيايد. اما اگر به دلايل مختلفي سرمايه‌گذاري ناموفق باشد و آن رؤياي اوليه تحقق نيابد، اختلاف و درگيري بين زن و شوهر شروع و مدام هم زياد و زيادتر مي‌شود و در حالي‌كه يكي ديگري را به بر باد دادن زندگي و خانواده، متهم مي‌كند، آن ديگري حمايت نكردن كافي و مناسب و به‌موقع از طرح‌هاي خود را به رخ همسر مي‌كشد. به هر روي اين شرايط، زندگي را بر طرفين سخت و مشكل مي‌نمايد.
هر چند كه تعارض‌ها و اختلافات زن و شوهرها در مورد مسائل مالي به اين سه مورد محدود نمي‌شود، ولي اينها از اصلي‌ترين مشكلات در اين زمينه هستند و تنها احترام و ارزش قائل شدن زن و شوهرهاست كه مانع از به وجود آمدن چنين مشكلاتي مي‌شود.

1ـ تصميم‌هاي مهم زندگي‌تان را فقط در مواقعي كه آرام و خونسرديد، بگيريد. به اين حكمت آسماني كاملاً پايبند بوده، به آن عمل كنيد «به هنگام خشم، عصبانيت، افسردگي يا اضطراب»، نه تصميم بگيربد و نه تنبيه كنيد.»
2ـ قبل از گفتن هر چيزي، دوباره فكر كنيد. سعي كنيد در طي يك هفته حداقل 10 بار به اين تمرين عمل كنيد.
3ـ با احتياط رانندگي كنيد. هيچ فوريتي مهم‌تر از سلامتي شما نيست.
4ـ قبل از اينكه سه تصميم مهم آتي‌تان را بگيريد، همه عوامل مزاحمي كه حواستان را پرت مي‌كند و تمركزتان را به هم مي‌زند، از خود دور كنيد

.
5ـ قبل از اتخاذ تصميم نهايي و مبادرت به عمل، با افراد ديگري كه آن‌ها را مهم و مؤثر مي‌دانيد، مشورت كنيد.

6ـ در ذهن‌تان تصور كنيد كه تصميمات و اعمال شما در يك سال آينده، پنج سال بعد و 10 سال آتي، چه عواقب و پيامدهايي براي شما و ديگران خواهند داشت

.
7ـ قبل از اينكه تصميم نهايي را بگيريد يك تحليل خطر ـ فايده انجام دهيد (يعني مخاطرات تصميمتان همراه با فوايد آن را سبك و سنگين نماييد

).
8ـ قبل از آنكه سخني دروغ يا عملي تقلب‌آميز انجام بدهيد، از خودتان بپرسيد كه آيا مي‌توانيد 10 دروغ ديگر بگوييد، يا 10 تقلب ديگر انجام دهيد تا آن دروغ يا تقلب اول را پنهان و پوشيده كنيد.
9ـ از موقعيت‌هاي رقابتي كه معمولا در آن يك برنده و يك بازنده وجود دارد، يا از موقعيت‌هايي كه شانس شما يا حريفتان براي بردن كم است، دوري كنيد

.
10ـ كيفيت، اثربخشي و منطق سه طرح و برنامه مهم آتي خود را بررسي و ارزيابي كنيد و روش‌هاي ارتقاي اين برنامه‌ها را بنويسيد.

توجه داشته باشيد كه هر چند درآينده‌نگري نوعي حزم و احتياط هم وجود دارد، ولي اين به معناي ترس و جبن يا احتياط مفرط نيست. نوجوانان و جوانان گاهي با همين شكل از استدلال كه از طرف دوستانشان مي‌گردد تسليم شده و تن به رفتارهاي خودتخريبي مثل مصرف مواد يا روابط جنسي نامشروع مي‌دهند.
آينده‌نگري نوعي حسابگري خودخواهانه است. در حالي‌كه اين حسنه در مواردي به برقراري يا تعميق روابط مثبت با ديگران يا حتي به رفاه ديگران منتهي مي‌شود، خودخواهي نيست.

برخي مي‌پندارند كه آينده‌نگري فقط در چند حوزه زندگي مثل اقتصاد يا كار يا زندگي مشترك كاربرد دارد. هر چند كه اين سه حوزه بخش عمده‌اي از زندگي افراد را در بر مي‌گيرد، ولي نبايد از ياد برد كه آينده‌نگري و دورانديشي براي كل حوزه‌هاي زندگي نيست و نه يك يا دو حيطه از آن. روابط اجتماعي، تفريحات و سرگرمي‌ها و... همه از اموري هستند كه در آن‌ها آينده‌نگري لازم و ضروري است.

چند نفر را مي‌شناسيد كه گفته‌اند «اين كار را كردم، ولي بعدش پشيمان شدم»، «تصميم من بد بود»، «نبايد آن كار را مي‌كردم»، «نبايد اين عمل را انجام مي‌دادم»، «چرا عاقل كند كاري كه باز آرد پشيماني»، «مرد هنرمند فرد پيشه را عمر دو بايد در اين روزگار»، «به فكر فردا هم باش»، «فردايي هم هست».

اينها و ده‌ها نمونه ديگر بر وجهي يا جنبه‌اي از جنبه‌هاي پيچيده آدمي دلالت دارند كه در 10 سال گذشته در روان‌شناسي به آن پرداخته شده است و به عنوان يكي از توانايي‌هاي مثبت افراد، از آن ياد مي‌كنند؛ «آينده‌نگري يا دورانديشي.» به دور و بر خودمان كه نگاه مي‌كنيم «حتي نه به ديگران. به خودمان، تصميم‌هاي‌مان و رفتار و كردارمان) مي‌بينيم كه بسياري از ما انسان‌هاي ايراني، به اين صفت يا حسنه مثبت نياز جدي و بسيار زيادي داريم و ضرورت دارد، تا درباره‌اش بيشتر بدانيم. پس اين بار در ترن روان‌شناسي مثبت، همسفر ما به دنياي آينده‌نگري و دورانديشي باشيد.
بگذاريد با چند پرسش آغاز كنيم:

ـ چرا (اگر بتوانيد و وضعيت مالي‌تان اجازه بدهد) پس‌انداز مي‌كنيد؟
ـ آيا تا به حال پيش آمده، در شرايطي كه تصميم صحبت يا رفتار حساب نشده انجام داده، به اصطلاح روان‌شناس‌ها به طور تكانه‌اي (ناگهاني و بدون تأمل) عمل يا تصميم گرفته باشيد و بعد هم پشيمان؟
ـ آيا شده كه در تصميمات مهم زندگي‌تان، موقعيت‌هاي آني را در يك كفه و شرايط درازمدت‌تر را هم در كفه ديگري سنجيده باشيد؟
پاسخ به اين موارد، (كه البته موارد معدودي از آن چيزي هستند كه مي‌خواهيم درباره‌اش بنويسيم و بخواهيم). حاكي از وجود يا نبودن آينده‌نگري و دورانديشي‌ است. روانشناس‌ها آينده‌نگري را يك صفات يا حسنه يا ويژگي مثبت در انسان مي‌دانند، ببينيم روان‌شناسي علمي در اين‌باره چه مي‌گويد:
پروفسور مارتين سليگمن و دكتر كريستو پترسون دو روان‌شناسي‌اند كه پيش و بيش از ديگر روان‌شناس‌ها درباره آينده‌نگري از نظر روان‌شناسي سخن گفته‌اند. آن‌ها در كتابي كه درباره صفات و حسنات مثبت انسان‌ها نوشته‌اند، در مورد آينده‌نگري چنين آورده‌اند:

«آينده‌نگري يك جهت‌گيري شناختي (عقلي) به آينده شخصي است؛ نوعي استدلال عملي و كنترل كردن خود است كه به افراد در جهت رسيدن به اهداف دوردست‌شان (يعني اهداف بلندمدت‌شان) كمك‌هاي مؤثري مي‌كند. افراد آينده‌نگر، به طور حساب شده و دورانديشانه به عواقب تصميمات و اعمالشان توجه مي‌كنند، به گونه‌اي موفقيت‌آميز در برابر هوس‌ها و تكانه‌هاي آني و ديگر تصميم‌هاي لحظه‌اي و بدون فكر و انديشه مقاومت مي‌كنند، در زندگي انعطاف‌پذيري و اعتدال را پيشه خود مي‌سازند و تلاش مي‌كنند تا بين اميال و آرزوهاي‌شان و آنچه در پايان نصيب‌شان مي‌شود (يعني بعد از يك عمل يا انجام يك كار) نوعي تعادل و توازن برقرار سازند.»

روان‌شناس‌ها همچنين معتقدند: آينده‌نگري در پيش گرفتن يك جهت‌گيري عملي نسبت به اهداف آتي است و نوعي دقت و تيزبيني در مورد انتخاب‌ها و تصميم‌گيري‌ها، بي‌ملاحظه نبودن درباره خطرها و در هنگام تصميم‌گيري‌هاي كوتاه‌مدت چشم داشتن به تصميم‌هاي درازمدت و متعالي‌تر است.
افراد دورانديش و آينده‌نگر خصوصيات زير را دارند

:
1ـ بر رفتارهاي آني و تكانه‌اي خود كنترل و نظارت دارند.
2ـ عواقب و پيامدهاي تصميماتي را كه مي‌گيرند مورد نظر قرار مي‌دهند.
3ـ نوعي تلقي دورانديشانه نسبت به آينده خود دارند، براي آن طرح، برنامه و اهداف درازمدت دارند.
4ـ مهارت‌هاي مناسبي براي مقاومت در برابر تصميم‌گيري‌ها و رفتارهاي خودتخريب و خودويرانگر دارند و در برابر تكانه‌ها و هوس‌هاي آني تسليم نمي‌شوند. حتي گاهي‌ اوقات سعي مي‌كنند تا از موقعيت‌هايي كه مجبور مي‌شوند تا چنين تصميم‌هايي گرفته يا چنين رفتارها و اعمال و كرداري داشته باشند، دوري كنند (مصداق كساني‌اند كه ازمواضع تهمت اجتناب مي‌كنند

).
5ـ درباره زندگي روزمره و انتخاب‌هايي كه بايد در زندگي داشته باشند، يك سَبْك فكري خاص دارند. اين سَبْك فكري سه ويژگي دارد: تصميم‌ها همراه با تأمل و تدبير و حساب شده است و امكان عملي شدن تصميم‌ها وجود دارد.
6ـ بين آرزوها و اهدافشان، نوعي هماهنگي و هارموني ايجاد مي‌كنند. اين هماهنگي آنها را ترغيب كرده، برمي‌انگيزد تا براي يك زندگي خوب كه عبارت است از زندگي ثابت و استوار، يك زندگي سامان‌مند، منسجم و يك زندگي با حداقل تعارضات بكوشند.
همانطور كه بيان شده آينده‌نگري چند بُعد مهم دارد: 1) تعادل و توازن در زندگي، 2) هماهنگي در زندگي و بين اهداف و آرزوها، 3) انسجام و پيوستگي در زندگي، 4) كنترل بر خود و بر تصميم‌ها و رفتارها، 5) تفكر، تدبر و تأمل در تصميم‌گيري‌ها و انتخاب‌هاي مهم زندگي.
با توجه به مطالبي كه در مورد آينده‌نگري گفته شد، مي‌توان گفت كه آينده‌نگري با كنترل كردن خود رابطه قوي‌اي دارد، چرا كه وقتي فردي در شرايطي قرار مي‌گيرد كه از خواسته‌هاي آني‌اش به نفع اهداف بلندمدت‌تر مي‌گذرد و در اين وضعيت تصميمي كه آن را تصميم عاقلانه مي‌ناميم، مي‌گيرد و اسير شرايط نمي‌شود، حتماً بايد بر خود و بر نفس خود مسلط بوده، كنترل داشته باشد. سامان‌مندي، نظم و انضباط داشتن در زندگي هم يكي ديگر از وجود آينده‌نگري است. اين سامان و نظم به ويژه در نحوه تفكر، شيوه استدلال، شكل عمل، تنظيم اهداف با آرزوها و خواسته‌ها بيشتر به چشم مي‌خورد.

آيا مي‌توان آينده‌نگري را آموزش داد؟
تا به حال، بررسي‌ها نشان نداده‌اند كه آينده‌نگري با ژن يا ژن‌هاي خاصي ارتباط دارد. پس مي‌توان آن را حاصل يادگيري‌هاي افراد دانست. اگر چنين باشد مي‌توان به پرسش بالا، پاسخي مثبت داد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در سطح كلان تصميمات مهم دولت‌ها داراي يك وجه دورانديشانه است، چرا كه عواقب هر تصميمي، تا سال‌ها حاصل تفكر و تدبر انديشمندان و كارشناسان يك كشورند و اين عده در مراكز علمي و آموزشي تربيت شده‌اند. پس مي‌توان نتيجه گرفت كه آينده‌نگري حاصل آموزش است. در سطح فردي هم منابع روان‌شناسي طي سال‌هاي اخير در مورد روش‌هاي كنترلي بر خود، تنظيم خود و روش‌هاي رفتاري و شناختي نظارت و پايش بر خويشتن (كه به آن خودپايي) مي‌گويند، اقدامات و فنون بسياري ابداع كرده‌اند. اين فنون، به ويژه در دو حيطه مهم زندگي جالب و با ملاحظه دورانديشي و آينده‌نگري بوده‌اند.
1) آموزش درباره انضباط در امور مالي (در حقيقت ارتقاي خودانضباطي مالي)
2) آموزش دورانديشي در زمينه امور جنسي و تشويق آينده‌نگري در اين مورد.

كژفهمي درباره آينده‌نگري
هر چند كه از آينده‌نگري، به عنوان يك ويژگي با حسنه مثبت ياد كرديم، اما كساني هستند كه از آن تلقي‌هاي نادرست دارند. زماني كه اين تلقي‌هاي نادرست، مبناي تصميم‌گيري يا رفتار افراد مي‌شود چه بسا براي خود آنان يا ديگران، مخاطرات، عواقب جدي و شديد به بار خواهد آورد. بعضي از اين تلقي‌هاي نادرست، توضيحي درباره تلقي درست در اين زمينه به قرار زير است.
آينده‌نگري، يعني احتياط‌كاري مفرط، ترسيدن، ريسك‌پذير نبودن، تن به خواري دادن، جبن و ترس. اما بايد توجه داشت، هر چند در آينده‌نگري و دورانديشي نوعي حزم و احتياط هم وجود دارد، ولي اين به معناي ترس و جبن يا احتياط مفرط نيست.
چه بسا نوجوانان و جواناني كه گاه با همين استدلال كه از طرف دوستان‌شان مي‌شود تسليم آن‌ها شد، تن به رفتارهاي پرخطري چون مصرف دارو و الكل يا روابط جنسي نامشروع داده‌اند. از ياد نبريم كه «گاهي نترسيدن در جايي كه بايد ترسيد عين حماقت است.»
آينده‌نگري، نوعي حسابگري خودخواهانه است. اما بايد دانست كه در آينده‌نگري خودخواهي وجود ندارد. گاهي اين حسنه، به برقراري روابط مثبت با ديگران يا تعميق اين نوع روابط مي‌شود، يا حتي به رفاه ديگري مي‌انجامد و خودخواهي صرف نيست.
آينده‌نگري صفتي است كه فقط در چند حوزه زندگي مثل اقتصاد و كار، كاربرد دارد (يا حداكثر زندگي مشترك). هر چند كه همين سه حوزه، بخش عمده‌اي از زندگي افراد را دربرمي‌گيرند؛ ولي نبايد از ياد برد كه آينده‌نگري و دورانديشي به تصميمات، انتخاب‌ها و رفتارهاي كل زندگي مربوط است و فقط يك يا دو حيطه آن. روابط اجتماعي، سفر، آمد و شدها، تفريحات و سرگرمي‌ها و خلاصه هر تصميم و انتخابي در زندگي، با اين حسنه مثبت ارتباط دارد و چه بهتر كه در همه جنبه‌هاي زندگي دورانديشانه تصميم گرفت، انتخاب كرد يا رفتار نمود.

آيا آنچه خرافات مي‌ناميم، مذهب ديگران نيست؟
خرافات، پيشگويي و مذهب، سه مقوله‌اي هستند كه در يك نقطه با هم برخورد مي‌كنند و ما نه تنها در درك معني دروني آنها، بلكه بيشتر در درك منطقي تجربياتي كه در پس هر كلمه پنهان است، مشكل داريم. از ميان اين سه مقوله، امروز خرافات به نظر بيشتر مردم واقعاً تحقيرآميز است و آن را مانند فرقه و مسلك، نوعي قضاوت درباره ارزش‌ها مي‌دانند. به نظر برخي ديگر، خرافات و پيشگويي اگر توصيفي از يك مسئله مذهبي و يا حتي فرهنگي باشد، نوعي منبع درآمد است و در اين مورد، پيشگويي هم به اندازه خرافات بر مذهب فشار مي‌آورد تا آنجا كه مربوط به عقل دكارتي مي‌شود (عقلي كه دكارت درباره آن سخن گفته) مي‌توان از خرافات و پيشگويي كه از امور دنياي غيرمادي هستند سخن گفت.

در طول تاريخ بشر، جوامعي كه به خرافات عمل مي‌كردند، شناخته شده‌اند و بدون شك مي‌توان گفت خرافات و پيشگويي در ساخت دنياي مدرن غرب نيز سهيم است و آن‌چنان در حاشيه نيست، هنگامي كه از آنها استفاده مي‌كنيم نيازي نيست براي درك آنها به ذه‌نمان فشار بياوريم. اگر رسانه‌ها، انعكاس زندگي اجتماعي ما هستند، براي درك اهميت موضوعي، كافي است در اينترنت جست‌و‌جو كنيد؛ خواهيد ديد اغلب روزنامه‌هاي دنيا، از روزنامه‌هاي مهم گرفته، تا نشريه‌هاي پيش پا افتاده، ستوني را به طالع‌بيني اختصاص داده‌اند.
با نگاه به علوم و تكنولوژي‌هاي پيشرفته‌اي كه سراغ داريم، به نظر مي‌رسد خرافات، داراي يك ساختار ويژه است و اين سوءظن را ايجاد مي‌كند كه علمي است كه با تمام علوم بشر تفاوت دارد و حتي براي بعضي، برتر از علوم دانشگاهي است. چگونه مي‌توان اين جذابيتي را كه چندان هم تازگي ندارد و اين سير قهقرايي پيشگويي و خرافات را كه در جوامع مدرن امروز هم وجود دارد، توضيح دارد؟ آيا مي‌توان گفت اين نوعي بازگشت غيرعاقلانه به عقب است؟

اما در اين باره، بيشتر بايد از باورهايي سخن گفت كه تاكنون بر آنها سرپوش گذاشته شده است و به نظر مي‌رسد بدون هيچ خجالتي مي‌توان آنها را حتي نزد دانشمندان بيان كرد. تا گذشته‌اي نزديك، در بحث‌هاي رسمي و علمي دانشگاه، دولت و نيز مذاهب نوپا و تازه شكل گرفته و با مُهرهايي وجود داشت كه در آن نوعي قهقرايي و حركت به عقب ديده شد و از زمان شروع اين باورها كه به موازات مذهب و يا بر ضد مذهب حركت كردند، مي‌توان گفت خرافات و پيشگويي بر پايه مذهبي بنا نهاده شده‌اند، به طوري كه گفته مي‌شود، برخي خرافات «هم رديف اعتقادت مسيحيان» است. بسيار واضح است كه مسيحيت، هميشه تلاش داشت ريشه خرافات را بخشكاند، اما هرگز موفق نشد و پيشگويي، خرافات و مذهب، هر يك در زمان مقرر، همواره به نگراني‌هاي كوچك و بزرگ هر برهه از زمان پاسخ مي‌گويند.

واژه Superstition (خرافات) نيز مانند ريشه لاتين آن از فعل قديمي Superstitare‌ گرفته شده كه از دو جزء Super و Stare تشكيل شده، كه در واقع نشان دهنده جذب حمايت خدايان بوده است. پيشگويي نيز، گونه‌اي تسلط به امور پنداشته مي‌شود كه به وسيله گروه محدودي از متخصصان اين فن، كه تحت حمايت خدايان بوده و صاحب نيرويي رؤيت‌ناپذيرند، انجام مي‌شود.

به نظر من خرافات و پيشگويي در هر زماني به ويژه در عصر مدرنيته پيشرفته امروز، بيشتر جنبه تفنني داشته است و اين مسئله به انسان اجازه مي‌دهد از يك دنياي بسيار منظم و دنيايي كه تمام راه‌حل‌ها و تكنيك‌ها را به خدمت گرفته، خارج شود. در حقيقت مي‌توان گفت خرافات و پيشگويي اين آخرين دستاويز و راه‌ گريز بشراست. همين موضوع، سبب مي‌شود نوعي تفكر درباره برخي ابعاد خرافات و پيشگويي نزد بعضي اشخاصي كه الهيات مي‌خواندند، ايجاد شود كه در بعضي آثار نيز آورده شده است. ژانك لود بروتن، در اولين مقاله نشان داد چگونه خرافات موجب مي‌شود مردم از يك متن مذهبي، تفاسير مثبت و منفي گوناگوني داشته باشند و همين موضوع، باعث مي‌شود اين‌گونه تصور شود كه خرافات نوعي «مذهب منحرف شده» است. ميكائيل لاليبرته مورخ معتقد است در قرن وسطي، مذهب عامه و خرافات با هم در ارتباط بوده‌اند.

پيتروبولگيوني نيز به اين نتيجه رسيد كه پيشگويي در قرون وسطي و در ميان روستاييان ساده‌انگار وجود داشته است، او ثابت كرد كه در آن دوره، كليساي كاتوليك براي مبارزه با پيشگويي با مشكلات زيادي رو‌به‌رو بوده است.
خرافات و سحر و جادو در عصر مدرنيته سبب شد سوفي ترامبلي با برخي مخالفت‌هايي كه عليه تفكر الهي ـ كه به جادو و خرافات نسبت داده مي‌شد ـ به مبارزه برخيزد.

سرانجام سنت كريستين جرمن، در مقاله‌اي تحقيقي از ما مي‌خواهد متوجه بُعد شاعرانه پيشگويي باشيم و درباره آن تحقيق كنيم و نيز بعد رواني آن را كه بر نگراني‌هاي ناشي از بي‌اطميناني چيره مي‌شود، بشناسيم.
آيا نشانه‌هاي برخي مسائل مربوط به روم باستان كه در اذهان عمومي نقش مي‌بندد، در مذهب مسيحيت و به ويژه در عصر ما به چشم نمي‌خورد؟

وقتي بي‌خوابي به سراغ كسي مي‌رود، فرد توانايي خوابيدن ندارد و يا اگر بخوابد بعد از مدت كوتاهي بيدار مي‌شود، در حقيقت خواب او عمق و انسجام لازم را ندارد.
شخص بي‌خواب از اينكه نمي‌تواند چشم‌هايش را بيش از چند دقيقه بسته نگاه دارد، يا ذهن و فكر خود را ريلكس و آرام نگاه دارد، شكايت مي‌كند.

عوامل بي‌خوابي عموماً؛ ترس، اضطراب، هيجان، مصرف دارو، مصرف داروهاي گياهي و مصرف نوشيدني‌هاي حاوي كافئين، فعاليت زياد و درد، گزارش شده است.
بي‌خوابي به سه نوع تقسيم مي‌شود. بي‌خوابي گذرا، كوتاه‌مدت و مزمن. بي‌خوابي گذرا معمولاً از يك شب تا چند هفته طول مي‌كشد. بيشتر مردم اين نوع از بي‌خوابي را به دلايل مختلفي از قبيل اضطراب يا هيجان‏ تجربه كرده‌اند. بي‌خوابي كوتاه‌مدت، عموماً سه هفته تا ٦ ماه ادامه دارد و در حالت مزمن، بيمار بي‌وقفه در مدت‌زمان بسيار زيادي گرفتار بي‌خوابي مي‌شود. بي‌خوابي در بعضي مواقع به مصرف دارو يا عوامل محيطي و بيروني ارتباط دارد و در برخي موارد به عواملي دروني مرتبط است.

تأخير عملكرد سندرم خواب، يكي از عواملي است كه موجب بروز اختلال و بي‌نظمي در خواب شبانه مي‌شود. افرادي كه به سبب كارشان به مناطق مختلف در نصف‌النهارهاي دور سفر مي‌كنند، به دليل تغيير در ساعت طلوع خورشيد و عدم هماهنگي اعضاي دروني و ساعت آن مناطق‏ دچار اين نوع از بي‌خوابي مي‌شوند.
پاراسومنيا يكي از ناهنجاري‌هاي خواب است كه به شكل كابوس، رفتارهاي خشونت‌آميز و راه رفتن در خواب‏ بروز مي‌كند.

بيماري ريفلاكس نيز يكي ديگر از عواملي است كه موجب بر هم زدن خواب شبانه افراد مي‌شود. در اين بيماري، فرد به دليل احساس ناخوشايند بالا آمدن اسيد معده به سمت حلق و دهان، از خواب بيدار مي‌شود، اين مورد نيز جزو يكي از ناهنجاري‌هاي زمان خواب محسوب مي‌شود.

ديوانگي يا جنون خفيف نيز از جمله عوامل مختل‌كننده خواب است. اصولاً فرد مبتلا به جنون نسبت به افراد سالم، كمتر احتياج به خوابيدن دارد. و دقيقاً همين كم‌خوابي موجب شدت يافتن جنون و ديوانگي در اين افراد مي‌شود. متأسفانه، كم‌خوابي در افرادي كه دچار جنون خفيف هستند منجر به ديوانگي مانيا – مي‌شود.
مصرف مواد محركي از قبيل كافئين، نيكوتين، شكر و داروها از جمله عواملي هستند كه موجب بروز بي‌خوابي مي‌شوند.

عدم انجام تمرينات ورزشي در طول روز نيز به بروز بي‌خوابي كمك مي‌كنند، زيرا اگر فرد در طول روز نيز تمرينات ورزشي مناسب داشته باشد، انرژي قابل ملاحظه‌اي را مي‌سوزاند و راحت‌تر به استقبال خواب شبانه مي‌رود.
درد، يكي ديگر از عواملي است كه موجب بروز بي‌خوابي مي‌شود و بهترين راه‌حل، تلاش براي تسكين درد و برطرف كردن آن است.

عوارض جانبي برخي داروها نيز موجب بروز بي‌خوابي افراد مي‌شود، همچنين استرس، تغييرات بارز احساسي، بيماري‌هاي جسمي و روحي، آلرژي و عدم رعايت بهداشت خواب نيز به بروز اين بيماري كمك مي‌كند.

روش‌هاي مكمل درمان بي‌خوابي
در بسياري از موارد، بي‌خوابي به دليل وجود بيماري‌هاي جسماني و روحي در افراد ايجاد مي‌شد. در اين موارد‏، بهره‌مندي از كمك‌هاي پزشكي و روان‌درماني بسيار مؤثر است. تمامي داروهاي مسكن اين پتانسيل را دارند كه مصرف كننده را به خود وابسته كنند، به گونه‌اي كه مصرف‌كننده بدون آنها نمي‌تواند بخوابد. برخي از داروهاي مسكن حاوي بنزوديازپام و مسكن‌هاي بدون آن ممكن است موجب بروز بي‌خوابي در مصرف‌كننده شوند.

بسياري از افرادي كه دچار بي‌خوابي هستند، از قرص‌هاي خواب و برخي از داروهاي مسكن استفاده مي‌كنند. داروهاي خواب‌آوري كه بيشتر در اين موارد تجويز مي‌شود، داروهاي حاوي بنزوديازپام شامل ديازپام، لورازپام، نيترازپام و... مي‌باشد، كه متأسفانه مصرف اين داروها اعتيادآور است، خصوصاً اگر در مدت زمان مصرف طولاني باشد.

داروهايي كه در آنها بنزوديازپام وجود ندارد، از جهت عوارض جانبي نسبت به داروهاي فوق سالم‌ترند، اما به هر جهت تأثيراتي را از لحاظ جسمي و روحي بر فرد مصرف‌كننده خواهد داشت.

مصرف مقدار كمي از داروهاي ضدناهنجاري نيز در برخي موارد به بيماراني كه دچار بي‌خوابي هستند، توصيه مي‌شود كه موجب تسكين بيمار مي‌شود، اما تأثيرات سوء آن بر سيستم عصبي به حدي است، كه خاصيت آن را بي‌ارزش مي‌كند و اما بسياري از افرادي كه گرفتار بي‌خوابي هستند، از گياهان دارويي مثل سنبل‌الطيب، بابونه، افيون و گل ساعتي براي درمان استفاده مي‌كنند. اثربخشي گياه سنبل‌الطيب در تحقيقات مختلفي به اثبات رسيده و در درمان اين بيماري بسيار مؤثر و كمك‌كننده است.

برخي از شيوه‌هاي طبيعي درمان بي‌خوابي مثل نوشيدن يك ليوان شير گرم قبل از فرا رسيدن زمان خواب، دوش آب گرم عصرگاهي، تمرينات ورزشي شديد به مدت نيم تا يك ساعت در روز به ويژه بعدازظهرها، ميل كردن ناهار مقوي و كامل و حذف شام و صرف غذاي مختصري در ميان‌وعده عصرانه، پرهيز از فعاليت‌هايي كه فكر و ذهن را درگير مي‌كنند از جمله مواردي است كه اكثر متخصصان درمان‌هاي طبيعي به افراد مبتلا به بي‌خوابي توصيه مي‌كنند.

طب سنتي چين نيز، درمان‌هاي متنوعي براي درمان بي‌خوابي دارد. يكي از شايع‌ترين اين درمان‌ها، طب ‌سوزني است. رژيم غذايي مناسب، اصلاح شيوه زندگي، گياه‌درماني و... از جمله تكنيك‌هايي هستند كه براي درمان بي‌خوابي استفاده مي‌شوند. البته استفاده از اين متد، هنوز به طور علمي اثبات نشده، اما افرادي كه از اين شيوه‌ها استفاده مي‌كنند معتقدند كه اين نوع از درمان، باعث شكسته شدن دوره بي‌خوابي‌هاي شبانه‌شان شده، بدون آنكه آنها نيازي به مصرف مسكن و يا قرص‌هاي خواب‌آور داشته باشند.

عطردرماني، به‌خصوص استفاده از روغن اسطوخودوس و ديگر روغن‌هاي آرام‌بخش نيز، براي درمان بي‌خوابي بسيار مناسب‌اند.

در سنت بودا، به افرادي كه از بي‌خوابي و يا كابوس‌هاي شبانه رنج مي‌برند توصيه مي‌شود تا خود را با مهرباني و محبت كردن، درمان كنند. اين تمرين، باعث به وجود آمدن احساس عشق و مهرباني در فرد مي‌شود كه درنهايت، منجر به آرامش روح و جسم او مي‌گردد. اين آرامش در حقيقت، تنه اصلي براي ايجاد آرامشي عميق‏، مثبت و انسجام بخشيدن به خواب است. البته در كنار اين روش، تصحيح شيوه نادرست زندگي و رژيم غذايي مناسب نيز به افراد، توصيه مي‌شود.

چه عوامل روان‌شناختي در بروز چاقي مؤثر است؟
گرچه عوامل فيزيولوژيك از قبيل فرآيند تنظيم چربي و ميزان سوخت و ساز از عوامل مهم در تعيين وزن بدن هستند، ترديدي نيست كه عوامل روان‌شناختي نظير يادگيري مشاهده‌اي، استرس، حالات عاطفي و هيجاني نيز به چاقي كمك مي‌كند. تنها كافي است كه بررسي دقيقي روي آگهي‌هاي تبليغاتي تلويزيوني در مورد خوراكي‌ها داشته باشيم و آن‌وقت مشخص مي‌شود كه بخش اعظم اين آگهي‌ها به فست‌فود، مواد قندي، شيريني، چيپس، پفك و نوشابه مربوط است. شرايط و موقعيت‌ها نيز نقش مهمي ايفا مي‌كنند. جشن‌هاي خانوادگي، تماشاي تلويزيون، بحث و گفت‌و‌گو و تنش‌هاي محيط كار، همه مي‌توانند به زياده‌خوري يا دور افتادن از رژيم منجر شوند. ميان‌وعده‌هاي برنامه‌ريزي نشده، در دسترس بودن غذا نيز موجب چاقي مي‌شود. هيجان‌هاي منفي مثل افسردگي و اضطراب نيز مي‌توانند به پرخوري كمك كنند. گاهي افراد در مقابل شادي، درد، اندوه، استرس، محروميت، تنهايي، ملالت، عصبانيت و يا ساير احساس‌ها غذا را تسلي‌بخش مي‌دانند

خانواده‌ها در چاق شدن فرزندشان چه نقشي دارند؟
بدن ما، ماشين عجيبي است كه دقيقاً مي‌داند چه‌وقت هنگام خوردن است و چه موقعي بايد به آن پايان داد، اما برخي عوامل اين مكانيسم را دستخوش تغيير مي‌سازند، ضمناً اين جمله‌ها به گوش‌تان آشناست: «بشقاب غذاي خود را تمام كن! مردم بيچاره‌اي وجود دارند كه چيزي براي خوردن ندارند» يا «قبل از شام چيزي نخور اشتهايت كور مي‌شود...» يعني شايد هنگامي كه فرد، اشتهايي به خوردن ندارد با گفتن اين جمله كه بشقاب غذاي خود را تمام كن، وي را به سمت پرخوري سوق مي‌دهيم. اين امر باعث مي‌شود فرد نتواند رفتار خوردن را متوقف كند و تا مثلاً بسته چيپس را تمام نكند از خوردن دست نمي‌كشد.

استفاده از اطلاعات روان‌شناسي هم مي‌تواند در برطرف كردن چاقي سهم مهمي داشته باشد؟
بله؛ پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه با آموختن روش‌هاي روان‌شناسي از قبيل روش‌هاي وانهادگي، تن‌آرامي و عادت به جايگزيني اين روش‌ها جهت كنترل احساسات منفي در ٧٠ درصد موارد كاهش چشمگيري در وزن و اصلاح الگوهاي تغذيه‌اي و در باقي موارد، حداقل رضايت از خود به‌وجود مي‌آيد.

آيا انتظارات هم در چاقي نقش دارند؟
به نظر مي‌رسد نقش انتظارات هم در چاقي مهم است. در آزمايش كودكان چاق و معمولي حق داشتند روزي يك بستني بخورند. اين روند به مدت دو هفته ادامه داشت. پس از آن اعلام شد كه بنا به دلايل منفي دستگاه بستني‌ساز خراب است. اول آنكه كودكان چاق، بيشتر از كودكان طبيعي نسبت به اين امر واكنش منفي مثل غرولند كردن و شكايت كردن نشان دادند. ثانياً وقتي اعلام شد كه عيب دستگاه‌ها برطرف شده، كودكان معمولي تقاضاي بستني روزانه خود را كردند، در حالي كه كودكان چاق مدعي دريافت بستني‌هاي اين ايام اخير هم بودند و بعضاً قهر هم مي‌كردند!

طراحی پوستر :

ساده 2000 تومان

نیمه حرفه ای 3000 تومان

حرفه ای 4000 تومان

جهت سفارش برای طراحی با email زیر ارتباط داشته باشید.

sarina_naz_0111@yahoo.com

طراحی بنر های تبلیغاتی (متحرک):

ساده 2000 تومان

نیمه حرفه ای3000 تومان

حرفه ای 5000 تومان

طراحی بنر در سایز های مختلف :

ساده 3000 تومان

نیمه حرفه ای 4000 تومان

حرفه ای 6000 تومان

جهت سفارش با email زیر ارتباط داشته باشید.

sarina_naz_0111@yahoo.com

طراحی header :

ساده 2000 تومان

حرفه ای 4000 تومان

جهت سفارش برای طراحی با email  زیر در ارتباط باشید

sarina_naz_0111@yahoo.com

طراحی لوگو :

ساده 2000 تومان

حرفه ای 3000 تومان

جهت سفارش برای طراحی با email زیر ارتباط برقرار کنید

sarina_naz_0111@yahoo.com

طراحی کارت ویزیت :
 

ساده 200 تومان

نیمه حرفه ای 3000 تومان

حرفه ای 5000 تومان

جهت سفارش برای طراحی با email زیر در ارتباط باشید.

sarina_naz_0111@yahoo.com

سفارش طراحی عکس های شخصی:

ساده:2000 تومان

نیمه حرفه ای : 6000 تومان

حرفه ای : 15000 تومان

تماس جهت سفارش برای طراحی:sarina_naz_0111

چند بار بگویم وقتی دست و صورتت را می‌شویی، حوله خیست را نینداز روی تخت؟

وای. . . دوباره جوراب‌هایت را پرت کردی گوشه اتاق؟

نمی‌توانی وقتی داری دست و صورتت را می‌شویی یک آبی هم به جورابت بزنی؟

چند بار به شما بگویم من‌این رنگ را دوست ندارم. تو اصلاً به احساسات من توجهی نداری؟

موقعی که حرف می‌زنم حواست کجاست؟

بله بله، گفتم برایت ماشین ظرفشویی می‌خرم، اما الان نه، تا کی باید ظرف‌ها توی دستشویی بماند؟ من از ظرف شستن متنفرم چند بار باید این را تکرار کنم.

اینها جملاتی است که ممکن است بین هر زن و شوهری رد و بدل شود. گاهی‌این‌قدر از دست همدیگر عصبانی می‌شوند که اصلا یادشان می‌رود گذشته‌ها، شاید هم یک روز قبل چه خاطرات خوبی با هم داشتند.

کارهای پیش پا افتاده روزمره گاهی آنقدر زن و شوهر را از هم دور می‌کند که باعث می‌شود حتی حرف‌هایی به یکدیگر بزنند که روز اول آشنایی حتی به خواب هم نمی‌دیدند طرفش بروند.

در زندگی مشترک روزمره، چیزهایی فراموش می‌شود که روزی برایشان باارزش‌ترین چیزهای دنیا بود.
خستگی، بی‌حوصلگی و سختی‌های زندگی، گاهی باعث می‌شود هر کدام از زوج‌ها نتوانند آن طور که باید وظایف خود را در خانه انجام دهند و ‌این، ممکن است باعث عصبانیت هر کدام از آنها شود.

بنابراین، چه خوب است در‌این مواقع به جای تمرکز روی ضعف‌ها و اشتباهات همدیگر، کمی به خودمان فکر کنیم که اگر ما جای همسرمان بودیم، چه کار می‌کردیم. راه‌های زیادی برای استحکام و پایدار ماندن روابط زن و شوهر وجود دارد که اگر هر از گاهی آنها را یادآوری کنیم، زندگی‌مان زیبا می‌شود درست مثل روزهای اول؛ شیرین.

به جای نشستن و فکر کردن به کارهایی که شما را ناراحت می‌کند، چه خوب است کمی به اشتباهاتتان فکر کنید.
● چند تمرین...
با انجام ‌این تمرین‌ها و با افکار مثبت، می‌توانید روابط خود و همسرتان را مثل روزهای شیرین زندگی تغییر دهید.
▪ بنشین و با خودت کمی فکر کن .

به ‌این سؤالات کمی فکر کنید و با خودتان صادق باشید؛ وقتی از همسرتان هدیه می‌گیرید در ازای آن برای همسرتان چه کرده‌اید؟سعی کنید بیشتر از آنکه در انتظار دریافت چیزی از همسرتان باشید، چیزی به او ببخشیداشید، فرصت‌های بی‌شماری برای رسیدن به اهداف پیدا خواهید کرد. در این صورت، شما هم از لطف و محبت همسرتان برخوردار خواهید شد. چون آدم‌ها همواره سعی می‌کنند خوبی‌های دیگران را جبران کنند.
▪ در ذهنتان خیال‌پردازی کنید

این به معنی خیالبافی و ساختن چیزی دور از ذهن نیست. در ذهن خود تجسم کنید اگر‌این کار را برای همسرم انجام دهم حتماً خوشحال خواهد شد یا اگر آن کار را انجام ندهم او بیشتر خوشحال می‌شود.

▪ از همسرتان انتظارات غیرواقعی نداشته باشید.
اجتناب از انتظارات غیرواقعی می‌تواند از بروز بسیاری از درگیری‌ها، عصبانیت‌ها و سرخوردگی‌ها جلوگیری کند. او را با خواسته‌ها و دستورهای خود اسیر نکنید. وقتی کاری از او می‌خواهید، خودتان هم در عوض، کاری که او دوست دارد، برایش انجام دهید.
▪ سرزنش نکنید

هرگز همسر خود را سرزنش نکنید و متلک‌بارانش نکنید. حتی نگاه سنگین به او نکنید. مواقعی را به خاطر آورید که او شما را یاری می‌کرد و در سختی‌ها همراهتان بود.
هنگام بروز اشتباهی از جانب همسر خود، سعی کنید روشی را در پیش بگیرید که از تکرار ‌این اشتباهات جلوگیری کند.

▪ کلمات زیبا به هم بگویید
سعی کنید به گفتن کلمات زیبا به همسر خود عادت کنید. هر زمان که همسر شما کاری برایتان انجام داد، حتما با احساس از او تشکر کنید. سعی کنید از کلمات و جملاتی به غیر از متشکرم استفاده کنید. مثلاً جملاتی مثل تو من را غافلگیر کردی، خیلی خوشحالم از ‌اینکه به فکرم هستی، ازت متشکرم. البته تشکر کردن با جملات ساده تاثیر مثبتی دارد، اما جمله‌ها و عبارت‌های تازه می‌تواند روح تازه‌ای به حال و هوای شما بدهد.
به راه‌هایی فکر کنید که می‌تواند همسرتان را نسبت به انجام کارهایی که دوست دارید، ترغیب کنید. اگر ‌این روش مؤثر نبود روش‌های دیگر را آزمایش کنید و به یاد داشته باشید که تحسین و تعریف و تشکر به‌موقع، در همسر تان یک انگیزه قوی ایجاد می‌کند.
▪ حرف بزنید

در مورد روزهای اول آشنایی‌تان و ویژگی‌هایی که سبب شده نسبت به هم علاقه‌مند شوید، حرف بزنید. دقت کنید که اگر ویژگی‌های خوب خود مثلا ویژگی‌های ظاهری تان را از دست داده‌اید، در مورد آنها با هم حرف نزنید.
به جای آن، سعی کنید صادقانه درباره ویژگی‌های مثبت روحی و شخصیتی خود با هم گفت‌وگو کنید. زمانی در روز یا در هفته را فقط به خودتان اختصاص دهید؛ به پارک بروید و هیچ‌کدام از فرزندانتان را با خود نبرید.

هیچ وقت احترام گذاشتن نسبت به یکدیگر را فراموش نکنید. احترام به افکار، عقاید و دیدگاه همسرتان باعث می‌شود او هم همین احساسات را نسبت به شما پیدا کند. درست است که نظر‌ها و سلیقه‌های شما با هم فرق دارد، اما هیچ‌گاه نباید اجازه بدهید‌این اختلافات روی عشق و احساسات شما تاثیر بگذارد.

زيبايي، حاصل خلاقيت خداست و خداوند انسان را نيز خلاق آفريد تا با خلاقيت خود دنيا را زيباتر، كار‌آتر و مفيدتر گرداند. زيبايي ظاهري چيزي نيست كه كسي طالب آن نباشد. همه آدم‌ها، اعم از زن و مرد و پير و جوان، خواهان زيبايي و آراستگي و مطلوب واقع شدن مي‌باشند. اگر اين زيبايي را خداوند و طبيعت در آنها نهاده باشد كه چه بهتر، ولي اگر انسان از زيبايي ظاهري بهره كافي نبرده باشد، بي‌ترديد درصدد خلق آن برمي‌آيد. كمتر كسي است كه مجذوب زيبايي‌هاي ظاهري نشود و آن را قلباً نستايد. آرايش را نيز كساني اختراع كرده‌اند كه زيباتر شدن را دوست مي‌دارند. پس ميل به زيبايي و زيباتر شدن از طبيعتي سالم، روحيه‌اي شاداب و سرزنده برمي‌آيد.

توجه به زيبايي ظاهري هيچ‌گونه تضادي با معنويات، تكامل روحي و كمال شخصيتي انسان ندارد و سيرت زيبا نيز هيچ عنادي با صورت زيبا نداشته و ندارد؛ از طرفي نياز به زيبايي ظاهري هرگز با استحمام يا تغذيه سالم يا ورزش برطرف نمي‌شود. موهاي پرپشت لب‌هاي بعضي از خانم‌ها، ابروهاي انبوه و بدمنظره، موهاي ضمخت روي پاها و چهره و گاه سراسر بدن، بيني نافرم، انحراف، ريزي و درشتي بيش از حد چشم‌ها، چاقي و لاغري در حد افراط، دندان‌هاي نامرتب و فك نامناسب، موهاي فرفري و يا بيش از حد كم‌پشت و نرم و... هرگز با تميز و پاكيزه شدن به زيبايي نمي‌رسند، پس به‌جاي محكوم يا سرزنش يا تحقير كردن زناني كه آرايش را دوست ‌دارند، بهتر است تحليلي منطقي و آگاهانه از آن داشته باشيم. بهترين راه براي اين بررسي، روش پرسش و پاسخ است. در اين تحليل بايد توجه داشته باشيم كه ما با عموم مردم مواجه‌ايم، نه با انگشت‌شمار افراد عارف‌مسلك و جوياي معنويت صرف. چون عارف وقتي به ارزش‌هاي معنوي و عميق متمايل مي‌شود، خودبه‌خود به‌امور ظاهري بي‌توجه مي‌گردد؛ ولي اين بي‌توجهي هرگز نبايد همراه با تحقير و يا رد كردن شيوه‌هاي ديگران براي زيباتر شدن تجلي كند؛ آن‌كس كه به‌راستي عارف است مي‌داند كه رسيدن به مقامات عرفاني، تجربه‌اي است كه بايد خود پيش بيايد و هيچ‌كس با آموزش، آن هم آموزشي همراه با سرزنش، عارف نخواهد شد. فرد پيشوا فقط مي‌تواند با رفتار زيبا و عميقش بر مريدانش اثرگذار باشد نه با تحقير و سرزنش آنها. براي عارف، حتي زيبايي‌هاي طبيعي نيز با آنچه ما «زشت» تلقي مي‌كنيم يكسانست. او معتقد است كه خدا زيباست و هر آنچه از اوست نيز زيباست.
يك عارف حقيقي هرگز با لحني تلخ و آزاردهنده نمي‌گويد «آرايش را افراد زشت اختراع كرده‌اند، چون زشتي در برابر زيبايي طبيعي، احساس حقارت، حسادت و رقابت مي‌كند.»

منظور من از طرح اين مقدمه، پرداختن به بحث روان‌شناختي آرايش است. آيا هر چه مصنوع دست بشر است، نوعي فريب است؟! به‌راستي اين‌طور نيست؛ چرا كه تمام آثار هنري اعم از نقاشي و مجسمه، ظروف، قالي، پارچه و... گاه زيبايي‌هاي حيرت‌انگيزي دارند كه آدمي را دچار حيرت مي‌كنند. آرايش هنرمندانه براي زيباتر كردن ظاهر آدمي و همچنين انجام جراحي‌هاي زيبايي كه توانسته معايب آزاردهنده چهره و اندام انسان را برطرف نمايد، از خلاقيت‌هاي مثبت و تحسين‌برانگيز انسان‌اند.

اما آنچه مي‌تواند مورد نقد قرار گيرد، افراط در مداومت به اين روش‌ها و يا ايجاد ناهنجاري‌هاي بيمارگونه در اين شيوه‌هاست. آن هم نه با سرزنش و تحقير، بلكه با ريشه‌يابي و دادن آگاهي براي رسيدن به سلامت روان. مثلاً اگر كسي تمام توجه خود را صرف آرايش، جراحي و لباس خود نمايد و در ارزيابي ديگران هم فقط به همين نكات توجه كند، بايد بداند كه دچار وسواس شده است.
زناني كه براي برطرف كردن معايب بسيار مختصر و غيربارز خود، دست به انجام تتوهاي مختلف و جراحي‌هاي خطرناك و پرهزينه مي‌زنند و براي ايجاد تنوع در لباس و وسايل زينتي دچار افراط و رقابت شده‌اند و يا با وسواسي شديد از مد و روش‌هاي گوناگون آرايشي پيروي مي‌كنند و تنها در اين صورت احساس آرامش مي‌نمايند، بي‌ترديد نيازمند معالجه براي برطرف كردن اين وسواس هستند.

ظرفيت وحشتناك خانم‌ها براي حرف‌‌زدن، دركش براي مردها به‌شدت دشوار است.

زن‌ها در كنار هم و به اتفاق فرزندان‌شان نزديك غارهاي محل زندگي خود اجتماع مي‌كردند. توانايي ايجاد پيوند، اتصال و برقراري روابط نزديك براي دوام و بقاي هر يك از اين زنان مهم بود. مردها به سكوت روي تپه مي‌نشستند و منتظر شكار مي‌شدند. وقتي زن‌ها به‌اتفاق هم، درگير كاري مي‌شدند، براي برقراري ارتباط بيشتر، مرتب با هم حرف مي‌زدند. وقتي مردها شكار مي‌كردند يا ماهي مي‌گرفتند، از بيم آنكه شكار از دست‌شان فرار نكند، با هم صحبت نمي‌كردند. وقتي مردان امروزي هم به شكار يا صيد ماهي مي‌روند، باز هم زياد حرف نمي‌زنند. وقتي زن‌هاي امروزي براي خريد مي‌روند و يا دور هم جمع مي‌شوند، مرتب صحبت مي‌كنند. زن‌ها براي صحبت‌كردن نياز به دليل ندارند، هدف خاصي را هم دنبال نمي‌كنند. آنها براي آن با هم حرف مي‌زنند كه با يكديگر ارتباط برقرار كنند.

اگر از مغز زن و مرد، ام ـ آر ـ آي بگيرند، مشخص مي‌شود كه مغز زن‌ها به‌شدت براي صحبت كردن مساعد است. ما در كتاب «چرا مردها گوش نمي‌دهند و زن‌ها نمي‌توانند نقشه بخوانند» توضيح داديم كه زن‌ها با توجه به خصوصيات مغزي خود مي‌توانند ٦٠٠٠ تا ٨٠٠٠ كلمه صحبت كنند و اين در حالي است كه مردها در حدود ٢٠٠٠ الي ٤٠٠٠ كلمه صحبت مي‌كنند. معلوم مي‌شود كه چرا صحبت زن‌ها تا اين اندازه براي زوج‌ها، توليد مسئله مي‌كند. يك مرد شاغل تا بعدازظهر ظرفيت حرف زدنش تمام مي‌شود. بعد به خانه‌اش مي‌رود، جايي كه زن او ٤٠٠٠ تا ٥٠٠٠ كلمه براي حرف زدن دارد. دو زن مي‌توانند تمام مدت روز را رو‌در‌رو صحبت كنند و بعد وقتي به‌ خانه‌هاي‌شان برگشتند يك ساعت هم تلفني حرف بزنند. در اين زمان است كه مردها مي‌پرسند: «چرا اين همه‌ مدتي كه با هم بوديد اين حرف‌ها را نزديد؟»

داشتن مغزي كه در كار صحبت و مهارت‌هاي زباني و كلامي قوي نيست، علتي است كه مردها سه تا چهار برابر بيشتر از زنان، لكنت زبان پيدا كنند. خوانش پريشي هم در مردها ١٠ برابر از زن‌ها بيشتر است. مردها از سخن گفتن و از زبان براي بيان حقايق و داده‌هاي اطلاعاتي استفاده مي‌كنند. اما اغلب مردها تنها در صورتي صحبت مي‌كنند كه حرفي براي گفتن داشته باشند. به‌عبارت ديگر مردها تنها براي بيان واقعيت‌ها، اعلام اطلاعات و ارائه راه‌حل صحبت مي‌كنند. اين موضوع، به هنگام برقراري ارتباط ميان زنان و مردان مشكلات فراواني ايجاد مي‌كند. صحبت زنان اقدامي به‌منظور پيوند‌جويي است.

مغزهاي مردان راه‌حل‌گرا و مغزهاي زنان فرآيندگرا هستند
يك مرد، تنها در صورتي با مرد ديگر حرف مي‌زند كه بداند او مي‌تواند مسئله‌اش را حل كند. همان‌طور كه قبلاً توضيح داديم، مردي كه مورد سئوال قرار مي‌گيرد احساس افتخار مي‌كند، زيرا كسي از او نظرخواهي كرده است و عقيده‌اش را جويا شده است. او با خيال راحت راه‌حل‌هايي را كه به‌نظرش مي‌رسد ارائه خواهد داد. اما وقتي زني صحبت مي‌كند، مي‌خواهد براي رسيدن به پيوند و دوستي با او صحبت كند و در اين ميان، راه‌حل جست‌و‌جو نمي‌شود، متأسفانه مردان گمان مي‌كنند كه زنان به‌هنگام صحبت مسائل خود را مطرح مي‌سازند، زيرا نمي‌دانند كه با اين مشكلات چگونه رو‌به‌رو شوند. به‌همين دليل، پيوسته حرف زدن را قطع مي‌كنند تا راه‌حل ارائه دهند.

بي‌جهت نيست كه زن‌ها هميشه شكايت مي‌كنند كه مردها حرف آنها را قطع مي‌كنند و به آنها اجازه صحبت نمي‌دهند. به‌زعم يك زن، پيشنهاد راه‌حل پيوسته مرد نشان مي‌دهد كه او هميشه مي‌خواهد حق به جانبش باشد. و ديگر اينكه مرد هميشه گمان مي‌كند كه زن در اشتباه است. از سوي ديگر، وقتي زني احساسات و عواطف خود را با كسي در ميان مي‌گذارد، قصد شكايت ندارد. معنايش اين است كه او به شما اعتماد كرده است.
عكس اين مطلب هم صحيح است. اگر زن آن شخص را دوست نداشته باشد. اگر موافق حرف‌هاي او نباشد و يا قصد مجازات او را داشته باشد، حرفي به او نمي‌زند. سكوت به‌عنوان نوعي مجازات محسوب مي‌شود. وقتي در مورد ساير زنان مورد استفاده قرار بگيرد، روش مؤثري است. اين روش، روي مردها بي‌تأثير است. مردها صحبت نكردن زن‌ها را به‌حساب آرامش بيشتر براي خود مي‌گذارند و حرف نزدن زن براي آنها در حكم يك پاداش به‌حساب مي‌آيد. بنابراين وقتي زني تهديد مي‌كند كه «ديگر با تو حرف نمي‌زنم» زياد آن را جدي نگيريد.

زن‌ها از سكوت براي مجازات كردن مردها استفاده مي‌كنند، اما مردها عاشق سكوت هستند. اگر زني بخواهد مردي را مجازات كند، بهتري كاري كه مي‌تواند بكند اين است كه بي‌وقفه حرف بزند و مرتب از موضوعي به موضوع ديگر برود.

راه‌حل براي مردان
توجه داشته باشيد كه هدف اصلي صحبت زنان، صرفاً صحبت كردن است. هدف زن اين است كه با صحبت كردن احساس بهتري پيدا كند و با شما به ارتباط و پيوند برسد. به‌ راه‌حلي نياز نيست. تنها كاري كه بايد بكنيد اين است كه او را تشويق كنيد. محتواي صحبت مرد مهم نيست، مشاركت اوست كه مهم است.

راه‌حل براي زنان
زماني را براي صحبت كردن با مرد مشخص كنيد. به او بگوييد كه مي‌خواهيد بدون اينكه راه‌حلي ارائه دهد، به حرف‌هاي‌تان گوش بدهد. در برابر مردان از مجازات سكوت خودداري نماييد زيرا آنها اصولاً متوجه نمي‌شوند، كه شما با آنها حرف نزده‌ايد. مردها از اينكه اوقات خود را به سكوت بگذرانند لذت مي‌برند. اگر مشكلي با او داريد، صراحت به خرج دهيد.

وجود افراد بدبخت فقط به اين دليل ساده خطرناك است كه آن‎ها اهميتي به ادامه حيات زمين نمي‎دهند آن‎ چنان در بدبختي دست و پا مي‎زنند كه در اعماق وجود خويش مي‎انديشند كه چه خوب مي‎شد اگر دنيا به آخر مي‎رسيد و همه چيز نابود مي‎شد. به راستي كسي كه در بدبختي زندگي مي‎كند، چه چيز برايش اهميت دارد؟
فقط افراد سعادتمند، خوشبخت، سرمست و پر نشاطي كه در پايكوبي و سرور زندگي را مي‎گذرانند، علاقه‎مندند كه اين سياره تا ابد به حيات سرزنده و سر سبز خويش ادامه دهد.

جدّيت، صرفاً يك بيماري روحي است، و با صفا و صداقت متفاوت است.
فرد جدّي نمي‎تواند بخندد، نمي‎تواند برقصد، نمي‎تواند بازيگوشي كند. او هميشه در حال كنترل و مهار خويش است. و به زندانباني براي خويش بدل شده است. در حالي كه با خنده، جسم، ذهن و وجود تو با هستي پيوند مي‎يابد، مرزبندي‎ها از بين مي‎روند و شخصيت شيزوفرنيك محو مي‎گردد
خنده، انرژي‎ات را به تو باز مي‎گرداند. دريغ داشتن خنده، اختگي معنوي است.

شما آدم‎هايي كه دور و بر من گرد آمده‎ايد، مي‎آموزيد چطور شادتر باشيد، بيشتر عشق بورزيد و عشق و خنده را در دنيا بگسترانيد. اين تنها راه حفاظت بشريت در برابر سلاح‎هاي هسته‎اي است. اگر همه جهانيان، عشق ورزيدن، خنديدن، لذت بردن و پايكوبي كردن را بياموزند، آن وقت رونالد ريگان و ميخاييل گورباچف انگشت به دهان خواهند ماند كه چه خبر است؟ چه اتفاقي افتاده است؟ گويي همه دنيا ديوانه شده!

افرادي كه خوشحال و خشنودند، هيچگاه به كشتن آدم‎هايي كه هيچ آزاري نسبت آن‎ها روا نداشته‎اند گرايش پيدا نمي‎كنند. تعجبي ندارد كه در طول اعصار متمادي، رسم بر اين بوده است كه افراد ارتشي را از نظر جنسي در تنگنا قرار مي‎دهند، زيرا افراد واپس‌خورده جنسي چاره‎اي ندارند جز اينكه مخرّب باشند؛ خود اين واپس‌خوردگي، آنان را به سوي تخريب و ويرانگري سوق مي‎دهد. آيا تا به حال در وجودتان حس كرده‎ايد كه وقتي خوشحال و با نشاط هستيد، ميل داريد چيزي نو خلق كنيد؟ وقتي در بدبختي و رنج به سر مي‎بريد دلتان مي‎خواهد هر چه دم دستتان هست، نابود كنيد. اين نوعي انتقام جويي است. در نظام‎هاي استكباري، افراد ارتشي را در حالتي از واپس خوردگي جنسي نگه مي‎دارند تا در لحظه‎ايي كه خون انساني را مي‎ريزند، به وجود بيايند. به اين ترتيب، دست كم انرژي‎هاي واپس‌خورده آنان مجال بروز مي‎يابد، البته به شكلي بسيار شنيع و غير انساني. اما به هر حال اين انرژي تخليه مي‎شود. آيا تا به حال توجه كرده‎ايد كه نقاشان، شاعران، مجسمه سازان و رقصندگان هيچگاه از نظر جنسي سركوب شده و واپس خورده نيستند؟‌ در حقيقت، آنان از اين لحاظ بيش از حد به اغنا رسيده‎اند؛ آن‎ها بيش از حد عاشق‎اند و به عده زيادي عشق مي‎ورزند. شايد يك نفر به تنهايي قادر به جواب‎گويي عشق آن‎ها نباشد. ساليان متمادي است كه روحاني نمايان، ايشان را مورد نكوهش و انتقاد قرار داده و مي‎گويند «اين شعرا، نقاشان، مجسمه سازان و موسيقي دانان افراد صالحي نيستند.» در حالي كه همين‎ها هستند كه بشريت را به چيزي زيبا بدل كرده و دنيا را از عطر گل‎هاي شادي، نواي دل انگيز موسيقي و رقص زيباي خويش آكنده ساخته‎اند.

اين، يكي از اصول بنيادي زندگي است كه تا وقتي دست به آفرينش نزني، به بالاترين حد كرامت انساني خويش نخواهي رسيد. خلاقيت تو، آزادي، قدرت، هوش و آگاهي به ارمغان مي‎آورد.

كشيش‎ها چه بر سر اين دنيا آورده‎اند؟ اين عده، با جادوگر خواندن زنان، آن‎ها را به آتش انداختند و كساني را كه از اعتقادات ديگري پيروي مي‎كردند، به خاك و خون كشيدند، آنان از خلاقيت بويي نبرده بودند و به هيچ روي باعث ترقي و اعتلاي زندگي و اين كره خاكي نشدند.
ما نياز داريم كه در همه عرصه‎ها به افراد خلاق احترام بگذاريم.

بايد بياموزيم چگونه انرژي‎هاي خود را تغيير شكل دهيم تا بدون سركوب شدن، به عشق، خنده و نشاط بدل گردند. آنگاه خواهيد ديد كه اين سياره بهشت خواهد شد و احتياجي نيست بهشت را در جاي ديگري جست‎وجو كنيد. بهشت چيزي دست يافتني نيست، بلكه خلق كردني است و اين به خود ما بستگي دارد.

اين بحران، به افراد دلير و با شهامت مجال مي‎دهد تا خود را از گذشته جدا كرده و به شيوه‎ايي جديد زندگي را آغاز كنند؛ نه زندگي اصلاح شده گذشته و نه بهتر از گذشته بلكه زندگي‌اي كاملاً جديد را از سر بگيرند و اين كاري است كه همين الان بايد صورت گيرد، چرا كه زمان كوتاه است. تا پايان اين قرن يا ما به نخستين قرن تاريخ بشريت نوين قدم مي‎گذريم و يا هيچ تنابنده‎اي، حتي يك گل وحشي زنده، بر روي زمين باقي نخواهد ماند و همه چيز مي‌ميرد.

علاوه بر بمب‎هاي نوتروني موجود، دانشمندان اتحاد جماهير شوروي و احتمالاً آمريكا سرگرم آزمايشاتي بر روي اشعه مرگبار هستند. تاباندن اشعه مرگباري كه به راحتي انسان‎ها، حيوانات، پرندگان و درختان زنده را به نابودي مي‎كشد، بسيار آسان‎تر از بمباران يك منطقه است. به اين طريق فقط اشياء مرده، مثل خانه‎ها، معابد و كليساها باقي خواهند ماند. اين ديگر فاجعه است. اين اشعه مرگبار قابل رؤيت نيست. ما مي‎دانيم كه اين اشعه وجود دارد و آن‎ها در تلاش براي حل اين معما هستند كه چطور مي‎توان اين امواج را پخش كرد و چطور آن را به هدف زد و همه موجودات زنده‌اي را كه سر راهش قرار مي‎گيرند، نابود ساخت.
ما براي جلوگيري از بروز جنگ جهاني سوم، به افراد خوشحال و با نشاط بيشتري احتياج داريم. سلاح‎هاي هسته‎اي و ماشين‎هاي جنگي مخرب ما خودكار نيستيد، بلكه در كاربرد آن‎ها دست انسان دخالت دارد؛ دستي كه با زيبايي گل سرخ آشناست، نمي‎تواند هيروشيما را بمباران كند و دستي كه با زيبايي عشق آشناست، دستي نيست كه به سلاح مرگبار متوسل شود. كافي است اندكي بينديشيد تا گفته‎هايم را درك كنيد.
حرف من اين است: «خنده را، عشق را،‌ زندگي را در جهان بگستران تا ارزش‎هاي مثبت، گل‎هاي بيشتري را در اين كره خاكي شكفته سازد! هر آنچه زيباست ستايش كن و هر آنچه غير انساني است، محكوم كن!»
اگر مي‎خواهي دنيا را به پديده‎اي كاملاً جديد همراه با آگاهي بشري نوين تبديل كني، بايد دنيا را از شّر سياستمداران و روحاني نمايان شيطان صفت دور نگه داري.

بايستي بشر را از دست اين ديوها آزاد كني. وظيفه ما اين است كه آگاهي، هشياري،  عشق، تفاهم و شادي بيشتري را به مردم بياموزيم و جشن و سرور و شادي را در سراسر زمين اشاعه دهيم.
در يك جمله و خلاصه بگويم كه اگر بتوانيم بشريت را سعادتمند و خوشحال كنيم، جنگ جهاني سومي در كار نخواهد بود.